Tại Sao Là Công Giáo?

Duc John Paul II 

TRẦN DUY NHIÊN
Dựa theo tài liệu ‘Maitriser la mondialisation’
của Ủy Ban ‘Công Lý và Hòa Bình’ - Pháp

Trong những thập niên cuối thế kỷ 20, tại Việt Nam, các thuật ngữ ‘hiện đại hóa’ ‘công nghiệp hóa’ được sử dụng thường xuyên trong xã hội, và các thuật ngữ ‘hội nhập văn hóa’ ‘phúc âm hóa’ xuất hiện thường xuyên trong môi trường Giáo Hội Công Giáo. Bước vào thế kỷ 21, tất cả những thuật ngữ ấy đã bị bao trùm bởi một thuật ngữ khác: ‘toàn cầu hóa’.

Trên thế giới, thuật ngữ này, hay đúng hơn thuật ngữ ‘globalization’ hoặc ‘mondialisation’, đã được sử dụng tràn lan từ hơn một thập niên qua. Mai này, chúng ta sẽ gặp nhan nhản trong mọi lãnh vực, và một câu hỏi sẽ được đặt ra: ‘Toàn cầu hóa’ là gì?

I - TOÀN CẦU HÓA LÀ GÌ?

Đấy là việc xâm nhập của cả thế giới vào mọi lãnh vực trong đời sống chúng ta. Toàn thể thế giới hiện diện khắp nơi bên ngoài và bên trong chúng ta, và thay đổi mọi cột mốc quen thuộc trong đời sống xã hội và nội tâm của chúng ta.
Thử nhìn lại một vài hiện tượng:


Một chiếc gắn máy Super Dream mang công nghệ Nhật Bản, dáng kiểu Thái Lan, động cơ sản xuất tại Hàn Quốc, được ráp tại Việt nam cùng với một số bộ phận sản xuất tại quê nhà, rồi được bán tại Việt Nam và nhiều nước trên thế giới.

Trước màn ảnh truyền hình, cả thế giới đang diễn ra trong phòng khách chúng ta, từ một tai nạn xe ở Nghệ An, đến cuộc tranh chấp tại Đông Timor, đi ngang qua một trận bóng đá tại Anh và một Đại Hội Điện Ảnh ở Pháp. Và nếu muốn, chúng ta sẽ vào văn phòng Liên Hiệp Quốc tại Mỹ nghe những đại diện thế giới tranh luận hoặc xuống Nam Phi xem ngài Mendela cắt băng khánh thành cho một bệnh viện mới. Tất cả mọi biến cố tại mọi nơi trên thế giới đều có thể đến cùng một lúc, mặc cho khoảng cách không gian và thời gian.

Những đồng tiền mạnh có thể hoán chuyển lẫn nhau và việc chuyển ngân không còn bị đánh thuế. Chỉ có một thị trường chứng khoán bảo đảm cho cả thế giới giá trị của đồng tiền của từng cá nhân. Mỗi người có thể sử dụng tiền mình ở khắp mọi nơi và mua sắm bất cứ điều gì trên thế giới.

Mặc dù mỗi quốc gia còn giữ ngôn ngữ của mình, tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ giao tiếp quốc tế. Con người ngày nay muốn sống cập nhật, thì ngoài tiếng mẹ đẻ, cần phải nắm vững hai hay ba ngoại ngữ. Ấy là chưa nói đến một ngôn ngữ mới mà trong vòng 10 năm nữa, mọi thanh niên nam nữ sau trung học sẽ phải làm chủ, đó là ngôn ngữ vi tính, ví dụ như ngôn ngữ ‘windows’.

Một hiện tượng khác tác động trên đời sống con người, đó là việc các ngành kinh doanh nhiều vốn như ngành xe hơi, hàng không, ngân hàng, đang họp lai với nhau ở tầm cỡ thế giới . Một số cơ sở trong nước liên kết với nhau để biến thành các nhóm toàn cầu. Một số nhãn hiệu muốn có mặt khắp nơi trên thế giới như Sony, Microsoft, Coca Cola.

Một hệ thống luật pháp quốc tế đang hình thành và phủ lên bộ luật của từng quốc gia. Nhiều hiệp ước quốc tế đã được ký kết hầu tạo nên một vùng pháp lý cho toàn thể nhân loại.

Các quốc gia dần dần kết lại với nhau thành khối. Ngoài Liên Hiệp Quốc, mang tính chất biểu trưng hơn là thực sự hiệu quả, thì ở Âu Châu có EU (European Union) , ở Đông Á có ASEAN (Association of South East Asian Nations) , ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương có APEC (Asia Pacific Economic Cooperation) ở Trung Đông có OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries) , ở Châu Phi có OUA (Organisation de l’Unité Africaine) , trong khi đó ở Bắc Mỹ khởi sự thành lập tổ chức ALENA (Alliance pour le Libre-Echange Nord Américain) và Nam Mỹ cũng muốn bước theo với Hiệp Ước Andin. Điểm khởi đầu của việc liên kết này là quyền lợi kinh tế. Nhưng đồng thời cũng do tác động của việc toàn cầu hóa: từng nước một đứng riêng lẽ sẽ dễ dàng bị những khối toàn cầu nuốt chững.


Tất cả những hiện tượng đó được gọi là hiện tượng ‘toàn cầu hoá’. Những hiện tượng đó đã trực tiếp hoặc gián tiếp tác động đến mọi người và mọi nơi trên trái đất. Nó làm cho xã hội con người ý thức hơn về các vấn đề chung của nhân loại và của từng người.

II. ĐIỂM XUẤT PHÁT.

Việc toàn cầu hóa này xuất phát từ sự gặp gỡ và tác động qua lại giữa ba yếu tố sau:

1. cuộc cách mạng tin học,

2. sự tăng trưởng của các công ty lớn,

3. khuynh hướng của Hoa Kỳ luôn muốn là cường quốc bá chủ thế giới.

Hoạt động tương tác giữa ba nhân tố ấy đã dần dần thay đổi bộ mặt thế giới, và sự thay đổi đó chưa dừng lại khi thế kỷ 20 kết thúc.


Cuộc cách mạng tin học cho phép xử lý những khối thông tin thật lớn với giá cả càng ngày càng hạ. Nó giúp đưa thông tin về mọi lãnh vực đến khắp nơi trên thế giới với tốc độ ánh sáng. Thiếu nó, thì tình trạng toàn cầu hóa không thể đạt đến kết quả như ngày hôm nay. Tuy nhiên nó đã khởi sự từ thập niên 50 và phải chờ đến khi các thị trường mở cửa trên khắp thế giới thì bước phát triển mới trở nên chóng mặt. [1]

Từ năm 1945, Hoa kỳ đã trở thành ‘chủ nhân ông’ và tay ‘sen đầm quốc tế’, vì chiến tranh thứ II đã phá hủy mọi nước Châu Âu trong khi đó các nhà máy ở Mỹ bình chân như vại và ăn nên làm ra nhờ khách hàng Châu Âu đang mua vật tư và thiết bị để xây dựng lại đất nước mình. 30 năm sau, “ông chủ” ấy bị hụt hẫng với biến cố 1975 tại Việt Nam. Thế là “ông” chuyển từ sen đầm bằng vũ lực sang làm sen đầm bằng kinh tế.

Hoa Kỳ quyết định phá các hàng rào thuế (khởi sự từ trong nước) để tạo ra một thương trường ‘tự do’ và qua đó dành lại ưu thế đã mất của mình bằng phương tiện kinh tế. Lý do dễ hiểu là những công ty doanh nghiệp lớn nhất thế giới cũng như những tổ chức tài chánh đều là của Mỹ, và người hưởng lợi nhuận đầu tiên của chính sách phá hàng rào quan thuế chính là Hoa Kỳ. Điều này có thể giải quyết được nạn thất nghiệp trong nước và tài trợ cho công nghệ chiến tranh, mà cuối cùng, người thu lợi lại là những công ty Mỹ. Nếu không có quyết định mang tính kinh tế này của Hoa Kỳ, thế giới hẳn cũng tiến lên tình trạng toàn cầu hóa, nhưng có lẽ chậm hơn nhiều.

Cuộc cách mạng tin học và tham vọng của Hoa Kỳ hẳn sẽ không có được một kết quả như hiện nay nếu thiếu sự góp sức của thế giới tài chánh và kinh tế. Và thế giới này trở nên tác nhân chính cho việc toàn cầu hóa. Trong những năm 70, cuộc tái thiết Âu Châu đã hoàn tất, thế là Mỹ mất thị trường. Châu Âu bắt đầu sản xuất nhưng lại thiếu thị trường. Trên bình diện chính trị và ý thức hệ, các cuộc cách mạng xảy ra khắp nơi trên thế giới thứ ba, người Mỹ sa lầy tại Việt Nam... Trong bối cảnh đó, nhiều tổ chức đa quốc gia đã làm áp lực với Tổng Thống Mỹ để đưa ra biện pháp xóa bỏ hàng rào quan thuế, đó là cách thức để mở rộng thị trường. Các công ty lớn ở Tây Phương và Á châu bước theo con đường ấy. Cái qui luật cạnh tranh vì lợi nhuận của các công ty và các ngân hàng có được điều kiện để xâm nhập mọi quốc gia trên thế giới và tung hoành theo ý muốn của mình. Có thể là việc toàn cầu hóa chỉ khép kín trong thế giới tư bản nếu không hưởng được hai biến cố bất ngờ nhưng rất quan trọng, vào đầu thập niên 80: sự tan rã của hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu, ở Liên Xô và sự tham gia vào nền kinh tế thị trường của Trung Quốc. Hai biến cố này đã cho phép bàn tay toàn cầu hóa chạm đến khắp hành tinh. Và kể từ đó, thuật ngữ ‘toàn cầu hóa’ đã mang trọn ý nghĩa.

Như thế, việc toàn cầu hóa là việc phát triển đến khắp nơi trên địa cầu phương thức kinh tế thị trường và vâng theo qui luật doanh thương của các nhà tài phiệt thông qua cuộc cách mạng tin học. Toàn cầu hóa vừa là phương tiện vừa là kết quả của sự lèo lái của Hoa Kỳ.

III. HỆ QUẢ CỦA VIỆC TOÀN CẦU HÓA.


1. Hệ quả của việc toàn cầu hóa kinh doanh.

Từ năm 1980 đến năm 1996, vốn đầu tư trong các nước Phương Tây chỉ tăng gấp đôi, trong khi đó vốn đầu tư ở nước ngoài tăng lên gấp 6 lần. Đây không phải là một trùng hợp ngẫu nhiên. Các công ty chiều theo cái qui luật kinh doanh là hướng về lợi nhuận, một qui luật mà nếu công ty nào không tuân theo thì sẽ bị triệt tiêu. Việc toàn cầu hóa đã buộc mọi quốc gia trên thế giới áp dụng qui luật này. Mọi thứ đều được đánh giá theo lợi nhuận, các quốc gia lẫn con người. Một quốc gia ‘tốt’ là một quốc gia mà ta kiếm lợi nhuận thật nhanh. Một chính phủ ‘tốt’ là một chính phủ giữ vững giá trị đồng tiền của mình, giữ vững an toàn cho quyền lợi của người đầu tư, sẵn sàng đầu tư vào việc đào tạo (chứ không cần phải giáo dục) và mua sắm thiết bị. Một lực lượng lao động ‘tốt’ là một lực lượng có khả năng chuyên môn cao, chịu làm việc nhiều và không hề đòi hỏi gì về lương bỗng. Và dần dần, cả thế giới cho rằng đó là qui luật duy nhất để tồn tại và phát triển.

Ta thấy rõ rằng qui luật ấy, nếu áp dụng triệt để, chỉ có thể làm cho kẻ mạnh ngày càng mạnh hơn và làm cho kẻ yếu ngày càng yếu hơn [2]. Hố ngăn cách trong xã hội ngày nay được đào sâu và mở rộng hơn. Điều này đã thay đổi quan niệm về các quốc gia trên thế giới. Trước đây, ta có những nước giàu và những nước nghèo. Trong nước giàu, mọi người đều có công ăn việc làm, thu nhập cao, sống thoải mái. Trong nước nghèo, mọi người đều khổ vì thiếu thốn mọi sự. Hiện nay trong mọi quốc gia đều có hố phân cách giữa người giàu và người nghèo, bất luận đó là một quốc gia phát triển hay một quốc gia chậm tiến [3].


Cái qui luật kinh doanh tàn nhẫn ấy dần dần biến con người thành một phương tiện sản xuất trong khi làm việc, và thành một đơn vị tiêu thụ ngoài giờ làm việc. Phẩm giá của con người được đo lường bằng khả năng mua sắm của họ. Tinh thần lợi nhuận bao trùm mọi lãnh vực, kể cả lãnh vực văn hóa, nghệ thuật, tâm linh... Con người trên khắp hành tinh dần dần bắt đầu mọi sự với câu hỏi: “làm bài thơ này, sáng tác bản nhạc này, (thậm chí) làm việc nhân đạo này thì có lợi gì?” hoặc “Sống đức tin, đi tĩnh tâm thì có lợi gì?”. Trước một não trạng ‘kinh tế’ như thế thì làm sao giữ vững điều tốt (sản xuất nhiều của cải) mà không mang luôn cái xấu (tha hóa con người nói chung, và làm nghèo một bộ phận nhân loại nói riêng)?

2. Hệ quả của việc toàn cầu hóa thông tin.

Một trong những hệ quả ít người để ý đó là mỗi người sẽ có khả năng tạo ra một thế giới theo chiều kích của riêng mình. Cách đây 50 năm, một thanh niên muốn định hướng cuộc đời thì hẳn có quyền chọn lựa, nhưng sự chọn lựa ấy rất giới hạn. Anh ta có thể theo Cách Mạng, để chọn lý tưởng ‘mac-xit’ và hiến dâng đời mình cho quốc gia dân tộc. Anh ta có thể chọn lựa theo ‘phe tư bản’, để cố làm giàu cho nhanh và ‘sống chết mặc bay’. Anh ta có thể chọn lựa sống ‘hiện sinh’ và chẳng thắc mắc gì đến ngày mai. Anh ta có thể chọn lựa sống theo một tôn giáo và tuân giữ lời dạy của giáo chủ.

Mỗi chọn lựa này kéo theo sự chấp nhận toàn bộ hệ thống ý thức hệ và một quan điểm hay một thế giới quan đã lập sẵn, Chỉ cần phủ nhận một điểm trong hệ thống ấy là anh không còn đất để mà sống: ví dụ một người Cộng Sản phủ nhận bản chất sáng suốt tuyệt đối của Đảng, hay một người Công Giáo phủ nhận giá trị của một bí tích trong Giáo Hội. Thời bấy giờ, người ta sống với một khuôn mẫu ý thức hệ hoàn chỉnh, hễ theo bước đầu thì phải đi đến cuối. Và những khuôn mẫu đó được các cơ chế đề ra: Chính phủ, Giáo hội, Học Đường, và các đảng phái chính trị có tổ chức. Chỉ có các cơ chế đó mới có quyền thêm bớt vào bản ‘giáo điều’ và theo dõi việc thực thi các ‘giáo điều’ đó.

Tình trạng này đã kéo dài thật lâu trong lịch sử nhân loại. Từ hệ chủ nô, hệ phong kiến, hệ tư bản, đến hệ xã hội chủ nghĩa, đấy là chưa nói đến một số nhà độc tài, bạo chúa đã đẻ ra những hệ thống xã hội phù du, nhưng để lại những hậu quả tai hại, như hệ Phát Xít chẳng hạn.

Việc toàn cầu hóa kinh doanh đã biến mọi sự thành hàng hóa, và hiện nay con người được đối diện toàn bộ hàng hóa ‘ý thức hệ’, họ có thể tự do vào Internet để đọc Đạo Đức Kinh của Lão Tử, Kinh Lăng Nghiêm của Đức Phật, Tư Bản Luận của Các-Mác, Tal-mud của Do Thái Giáo, Tổng Luận Thần Học của Tôma Aquinô, và chọn một thế giới tư tưởng và một lối nhìn cho riêng mình mà không ai có thể và có quyền xâm phạm. Và trong lãnh vực hàng hoá này, ta có thượng vàng hạ cám. Đức Giêsu được đặt cùng ‘website’ với Nietzche, bản Giao Hưởng số 9 của Beethoven được đặt cạnh với bản nhạc Rap thuộc top ten trong tuần qua, tác phẩm Mona Lisa của Leonard de Vinci được trưng bày ngang hàng với bức Guernica của Pablo Picasso hay một bức họa cỗ Ai cập. Không có một ai đứng ra chỉ bảo cho người sử dụng phải theo chiều hướng nào, chỉ có bản ‘help’ và ‘wizard’ hướng dẫn cho người tham khảo thực hiện điều họ muốn mà thôi, và chính người ấy tự thiết lập (ngôn ngữ vi tính: customize ) ý thức hệ của mình.

Dần dần sẽ hình thành một ‘xã hội những con người riêng lẻ’, chỉ gắn với nhau qua liên hệ cung cầu và lợi nhuận. Nhưng đồng thời cũng xuất hiện những con người tương đối hóa mọi sự. Không còn gì là duy nhất đúng. Không còn cái phân chia nhị nguyên: ‘Tất cả những gì của phía bên này thì trắng, do đó tất cả những gì của phía bên kia thì đen’. Không còn một tổ chức nào là đáp ứng nguyện vọng suốt đời của mình. Số người sống chết cho một hệ ý thức ngày càng ít đi và số người hợp nhau từng giai đoạn lại gia tăng. Những hiệp hội được thành lập dưới mọi hình thức và người ta có thể gia nhập vào một giai đoạn nào đó để duy trì hay củng cố ‘cái lợi’ của mình. Họ cùng chung lưng đối cật trong một thời gian ngắn để 'đình công’ hoặc để tổ chức một ‘chương trình văn nghệ Tết’, hoặc trong một thời gian dài hơn để ‘giải phóng dân tộc’, rồi sau đó mỗi người đến với những nhóm khác. Những thể chế lâu đời vẫn còn đó và còn giá trị, nhưng ai cũng có quyền sống theo thế giới của mình. Thể chế hôn nhân chẳng hạn. Pháp luật mọi nơi trên thế giới, và đạo đức truyền thống ở rất nhiều nơi, vẫn tôn trọng hôn nhân, nhưng thực tế trên các nước phát triển cho thấy rằng hơn 50% các cặp vợ chồng sống với nhau bất chấp hôn nhân và thoải mái chia tay nhau khi thấy không còn ‘có lợi’ nữa.

Ngoài ra, những tiến bộ về liên lạc viễn thông đã thay đổi quan niệm về không gian. Từ trước đến nay, con người luôn luôn hiện diện cùng lúc với hình hài mình. Mình không thể hiện diện trong một buổi họp với người khác mà đồng thời vẫn ngồi trong phòng làm việc tại nhà. Hiện nay, những ‘chat room’ hay ‘video/voice conference’ trên Internet đã cho phép một người ngồi tại nhà mình ở Việt Nam, không cần mất một giây di chuyển, cũng có thể hiện diện để họp với một người ở Úc, một người ở Mỹ, ở Canada, ở Pháp, ở Nhật Bản... Ngoài ra, người ấy có thể mở nhiều ‘conference’ cùng một lúc và hiện diện ở nhiều buổi họp trong cùng một thời điểm: mọi lời phát biểu đều được ghi lại nguyên văn và người họp có thể trở lại lúc nào tùy ý, kể cả trong lúc đang họp. Khái niệm về ‘người lân cận’ đã thay đổi.

Người gần tôi nhất có thể không phải là người cư ngụ sát vách của tôi, mà là người đối tác trong công việc hôm nay hay người bạn cùng chung sở thích với tôi về một bản nhạc, và người ấy có thể ở tận Hà Nội hay Tokyo. Một người đến trước nhà tôi xin tiền, tôi thấy xa lạ hơn là một người vừa bị cơn lụt ở Huế quét sạch căn nhà lá của mình, vì truyền hình cho tôi thấy rõ cảnh tàn khốc kia, trong khi đó quá nhiều người từng bị lừa bởi những người (vờ) đau khổ đứng trước mặt. Mặt khác, tôi có thể xây dựng một cộng đoàn với những người ‘đồng đội’ của tôi trên một lãnh vực nào đó, và sống với cộng đoàn ấy trước máy vi tính mà hoàn toàn dửng dưng với những con người hay những biến cố chung quanh tôi.

Trong bối cảnh này, thay vì nhận toàn bộ một ý thức hệ đã lập sẵn và một nền văn hóa do môi trường sống của mình xác định, mỗi người có thể có nhiều khả năng chọn lựa hơn, từ những nhãn hiệu các sản phẩm vật chất thường dùng đến những bước đi trên con đường tâm linh. Thay vì lệ thuộc môi trường xung quanh với những người mình không thể không gặp mặt, tôi có thể đi vào một xã hội chỉ hiện diện những người tôi ưa thích. Con người dễ dàng chấp nhận một lối sống khác mình, họ trở nên cởi mở hơn và bớt tuyệt đối hóa mọi sự. Tuy nhiên, mọi xã hội đều được xác định bằng một nền văn hóa khiến cho các thành viên của mình liên đới với nhau và có thể cùng thực hiện một mục đích chung, thế thì trong tương lai xã hội sẽ như thế nào nếu mỗi người đi theo con đường riêng của mình? Phải chăng ta sẽ thấy xuất hiện nguy cơ là từng người sẽ đóng khung trong thế giới của riêng mình và chỉ tiếp xúc với người khác qua quan hệ cung cầu mà thôi?

Trong một nền kinh tế thị trường thì con người có thể sống được và hy vọng sống thoải mái hơn trước (có chắc hạnh phúc hơn không? Vì, ít ra là đối với nền văn hóa Việt Nam, hạnh phúc được đặt nền tảng trên những giá trị tinh thần nhiều hơn là trên những giá trị vật chất), nhưng trong một xã hội thị trường , thì liệu con người còn có thể sống một cuộc đời đáng sống chăng? Nếu việc tự do chọn lựa khiến cho con người không còn khả năng giao tiếp và liên hệ với nhau nhưng chỉ nói chuyện được với máy (ta có thể suốt đời yêu nhau trên máy không nhỉ?) thì đấy là một sự thụt lùi thay vì tiến bộ [4].

IV - GIÁO HỘI NGHĨ GÌ?

Trên đây là hai trong số nhiều hệ quả mà việc toàn cầu hóa khiến cho mọi giới đều phải suy nghĩ. Vì dù muốn dù không, từng quốc gia, từng tổ chức và từng con người đều phải thông qua tiến trình toàn cầu hóa ngay từ thập niên đầu tiên của thế kỷ 21.

Chắc chắn có nhiều điều để dự kiến trên bình diện chính trị, kinh tế, giáo dục, truyền thống, văn hóa, luân lý, và những người có trách nhiệm đã hoặc sẽ nhìn thế giới và dân tộc với một cái nhìn thích hợp và bắt tay vào việc dựa trên những cột mốc mới.

Trong bài này, chúng tôi chúng chỉ muốn tìm xem Giáo Hội nghĩ gì trước hiện tượng không thể không xảy ra này. Vấn đề không phải là xem hiện tượng ấy là một bình minh cho nhân loại và tiếp nhận không đắn đo, cũng không phải là phủ nhận như một giai đoạn bi đát mà nếu muốn sống còn, thì phải lui về nhà mình, inter nos , để an ủi nhau và cố thủ hầu giữ vững gia sản của cha ông.

Lập trường của Giáo Hội được xác định theo hướng ngày lễ Ngũ tuần. Tính chất toàn cầu của Kitô giáo được thể hiện qua sứ điệp của các tông đồ. Sau khi nhận lãnh Thánh Thần các ngài hiểu được những con người đến từ nhiều đất nước khác nhau dù không biết ngôn ngữ của họ, và họ cũng hiểu các ngài khi các ngài loan truyền sứ điệp về sự sống lại của Đức Giêsu, cho dù họ mang bất cứ quốc tịch nào. Ý nghĩa của sự điệp thật rõ ràng: sứ điệp ấy liên quan đến mọi người và không buộc mọi người phải giống hệt nhau mới có thể đón nhận. Sự khai sinh của Kitô giáo có thể được nhìn trong một viễn cảnh mà ngày nay ta gọi là toàn cầu hóa, nhưng một sự toàn cầu hóa tôn trọng cái khác biệt.

Ta hãy lưu ý hai điểm này: Một mặt, phép lạ ngày lễ Hiện Xuống không xảy ra cho những con người riêng lẻ, nhưng cho các Tông Đồ đang qui tụ với nhau. Vấn đề toàn cầu hóa đối với Kitô hữu không phải là một vấn đề cá nhân, đó là công trình tập thể của Giáo hội và của con người trong các cộng đồng khác nhau. Mặt khác, việc toàn cầu hóa ấy là hướng đến hạnh phúc của con người và các dân tộc. Nó không bao giờ nhằm vào của cải, mà ngày nay ta gọi là kinh tế, hay quyền lực, nhưng hướng đến việc thông cảm và hiểu biết giữa các dân tộc với nhau.

Tinh thần toàn cầu hóa ấy đã bị thử thách nặng nề vào thế kỷ thứ XVI, khi người ta đặt những vấn nạn về bản chất của những người Da Đỏ vừa mới được phát hiện ở Châu Mỹ. Họ có phải là con người đúng nghĩa không? Ta có nên đối xử với họ như là con người không? Quyền lợi kinh tế thời ấy đã khiến người ta trả lời là không. Vào thời ấy, được mấy người như Bartholome de las Casas dám đứng ra khẳng định là có? Và thậm chí kêu gọi phải có sự liên đới giữa người và người, giữa các dân tộc với nhau, vì tất cả mọi người đều đồng hàng trước mặt Chúa?

Do đó, hướng đi của Kitô hữu khi bước vào kỷ nguyên toàn cầu hóa này là một hướng đi Phúc Âm: Không thể nhân danh bất cứ ‘lời dạy dỗ’ nào để phủ nhận toàn bộ việc toàn cầu hóa, vì tiến trình ấy là một tiến trình nối kết mọi con người vào một nền văn hóa toàn cầu và giúp họ liên đới với nhau. Nhưng Phúc âm cũng không cho phép cho chúng ta đón nhận việc toàn cầu hóa một cách mù quáng. Cần phải phân định rõ ràng dựa trên ba câu hỏi sau: Việc toàn cầu hóa này có xem con người là mục tiêu hàng đầu không? Nó có liên quan đến mọi con người hay không? Nó có tôn trọng sự khác biệt không? Ba câu hỏi này chỉ là rút gọn những thao thức mà Giáo hội đã công bố từ ngày tiến trình toàn cầu hóa chưa khởi đầu, trong “Populorum Progressio”: thăng tiến từng người và mọi người.

Đấy là lập trường của Giáo hội, và cũng là điều mà mọi Kitô hữu phải suy tư khi bước và thế kỷ thứ 21 này. Và Giáo Hội mà chúng ta đang đề cập đây là Giáo Hội Nhiệm Thể Chúa Kitô, là Cộng Đồng Dân Chúa (Christifideles), trong đó vai trò của mỗi thành phần đề là chủ yếu (essential), chứ không phải là Giáo Hội hình tháp mà hiện nay vẫn còn có người muốn canh giữ, thậm chí củng cố cho vững chắc, để nhờ đó họ tiến lên càng cao càng tốt trong cái bon chen của thế giới quyền lực, và biến phần còn lại của Dân Chúa thành đám nô lệ cho những Pharaô mới.

Cái hình tháp đó là một hình ảnh ngược lại với hình ảnh ngày lễ Ngũ Tuần, mà ta tìm thấy trong Kinh Thánh, qua hình ảnh tháp Babel. Khi mọi người đồng lòng với nhau để thể hiện quyền lực của mình bằng cách xây một ngọn tháp ‘chọc (giận) trời’ thì họ không còn hiểu nhau nữa và mỗi người nói một ngôn ngữ khác nhau. Ta thấy hình ảnh ấy rất mang tính thời sự khi nghĩ đến mọi người trên thế giới hiện nay đang nói cùng một ngôn ngữ Internet. Vì sao những người xây tháp lại bị phạt? Ngoài lý do cổ điển là vì kiêu ngạo, ta có thể tìm ra một lý do khác: Họ hợp nhau lại để củng cố quyền lực, vì thế mà giữa loài người không còn hiệp thông và ngôn ngữ không còn đồng nhất nữa. Đó là sứ điệp đối nghịch với lễ Ngũ tuần. Vấn đề này cũng nóng bỏng chất thời sự, vì hiện nay, dưới nhiều hình thức và cách diễn đạt khác nhau, ở bình diện quốc tế hay quốc gia, ở bình diện giáo hội hay xã hội, cũng đều có hiện tượng củng cố quyền lực, chỉ khác nhau ở mức độ ít hay nhiều, minh nhiên hay ẩn dấu mà thôi.

Thế kỷ thứ 21 đã đảo lộn thế giới về mọi mặt: địa cầu đã trở thành một ngôi làng mà mọi nơi trên hành tinh chỉ còn xa nhau bằng một khoảng cách email. Vấn đề toàn cầu hóa, dù muốn dù không, cũng đang trở thành hiện thực trên mỗi một mảnh đất con người. Vận may hay thách thức? Cả hai mặt biện chứng vẫn còn đấy. Và đối với Kitô hữu, với tư cách là Dân Chúa trong Giáo Hội Nhiệm Thể Chúa Kitô, suy tư về vấn đề này cũng là định cho mình một hướng chọn lựa. Chọn lựa sống Lễ Ngũ Tuần hay chọn lựa xây dựng tháp Babel.

Phần Bị Chú


--------------------------------------------------------------------------------

[1] Trong vòng 20 năm, một cổ máy tính toán và xử lý thông tin lớn bằng một toà nhà, với giá 2 tỷ Đôla, đã trở thành một chiếc mày vi tính cỏn con nằm gọn trên bàn học trò với giá không quá 600 Đôla.

--------------------------------------------------------------------------------

[2] -Đây là trường hợp của đa số các nước Châu Phi ở phía dưới sa mạc Sahara: số lượng nợ của họ (1400 tỷ franc) tương đương với 270% thu nhập từ xuất khẩu. Mỗi năm, các nước này phải dành ra 1/5 ngân sách để trả nợ, và theo các tiêu chuẩn của Ngân hàng thế giới, thì các món nợ ấy sẽ không thể nào thanh toán xong.

-Việc mất giá đồng tiền trong các nước (do hệ thống kinh doanh toàn cầu) cũng là một nguyên nhân gây ra tác hại: một số vay bằng dôla với lãi suất 10% sau này phải trả thành 15-18%, nếu đồng tiền nước vay bị sụt giá. Kết quả: số nợ của các nước Châu Phi dưới sa mạc Sahara đã bị nhân lên 12 lần từ 1970 đến 1980.
(tài liệu CCFD: libérer des pauvres du poids de la dette. tr.3)

--------------------------------------------------------------------------------

[3] Năm 1960: thu nhập của 20% những ngưới giàu nhất thì bằng 30 lần thu nhập của 20% những người nghèo nhất. Năm 1995: thu nhập của 20% những người giàu nhất thì bằng 82 lần thu nhập của 20% người nghèo nhất.
20% những người giáu nhất chia nhau 83% thu nhập thế giới, và 20% những người nghèo nhất chia nhau 1,4% thu nhập thế giới (nt: tr. 2)

--------------------------------------------------------------------------------

[4] Riêng về hệ quả đối với Á Châu, xin tham chiếu văn kiện “MỘT GIÁO HỘI ĐỔI MỚI TẠI CHÂU Á SỨ MẠNG YÊU THƯƠNG VÀ PHỤC VỤ” (Tuyên bố kết thúc Đại hội lần thứ 7 Liên hiệp các Hội đồng Giám mục Á châu (LHĐGM.AC) Họp tại Samphran, Thái Lan, từ 3 - 13 tháng 1 năm 2000) - mục ‘Toàn cầu hóa’ - Bản dịch của Ban Thường huấn Giáo phận TP.HCM

--------------------------------------------------------------------------------

Toàn cầu hoá

Chúng tôi nhìn vào kịch bản kinh tế của châu Á với mối quan tâm mục vụ lớn lao. Về phía chúng ta, cần phải có một nhận thức phê phán về những thực tại kinh tế-xã hội đa dạng và phức hợp của châu Á (Ecclesia in Asia, số 5. viết tắt : EA) Trong khi tiến trình toàn cầu hoá về kinh tế đã mang lại một số hiệu quả tích cực, chúng ta phải biết rằng "nó cũng gây thiệt hại cho người nghèo, có khuynh hướng đẩy những quốc gia nghèo hơn ra bên lề những quan hệ chính trị và kinh tế. Nhiều quốc gia tại châu Á đã không thể đứng vững trong nền kinh tế thị trường toàn cầu" (EA, 39). Hiện tượng gạt ra bên lề và loại trừ là những hậu quả trực tiếp. Toàn cầu hoá còn làm phát sinh những bất bình đẳng lớn hơn giữa người dân. Nó khiến cho chỉ một số nhỏ dân chúng cải tiến mức sống, còn nhiều người phải ở lại trong cùng khổ. Hậu quả khác nữa là tình trạng đô thị hoá quá mức, gây ra sự tập trung dân số quá lớn tại các đô thị và hậu quả là di dân, tội ác và sự khai thác những thành phần yếu kém hơn.

Chúng ta biết rằng "toàn cầu hoá về văn hoá" qua việc vận dụng quá mức các phương tiện truyền thông đang "nhanh chóng lôi kéo các xã hội Á châu vào nền văn hoá tiêu thụ toàn cầu, nền văn hoá vừa duy vật vừa duy thế tục", xói mòn hoặc gây ra sự xuống cấp những giá trị truyền thống của xã hội, tôn giáo và văn hoá, vốn là những giá trị nâng đỡ châu Á. Một tiến trình như thế là sự đe doạ lớn đối với các nền văn hoá và tôn giáo châu Á, đưa tới "thiệt hại không thể tính nổi" (x. EA,7).

Linh Giao

LTS. Song song với mục Diễn Đàn Tín Hữu đang mổ xẻ đề tài 'danh xưng Cha/Con, coi như là chuyện nhỏ, chuyện 'ruồi bu', nhưng thực chất lại là nguồn gốc 'tác sinh' ra 'Hội Chúng Quyền Lực' trong Giáo Hội Việt Nam, thì trong mục Quan Điểm này, chúng tôi làm khơi dậy đề tài quan trọng: đi tìm Khu Đất Đứng Chung cho Giáo Hội Việt Nam. Tất cả trọng tâm của chúng ta hướng vào đó, để:


thay vì tranh chấp, chúng ta tìm về hòa hợp,

thay vì đối chọi, chúng ta tìm về đối thoại,

thay vì chia lìa, chúng ta tìm về hiệp nhất,

thay vì cố thủ, chúng ta mở rộng đôi tay đón nhau là anh em,

thay vì quy chiếu về mình, chúng ta quy chiếu về Chúa, về Giáo Hội.


* Xu hướng thời đại

Vào những năm cuối thế kỷ 20, kể từ khi xuất hiện hệ thống truyền thông trên mạng lưới, thế giới chuyển biến theo một tốc độ mau lẹ như chưa từng thấy trong lịch sử. Thế giới càng ngày càng xích lại gần nhau, càng liên hệ tới nhau, càng liên minh với nhau (xin xem loạt bài 'Giáo Hội Trên Mạng Lưới'). Nằm trong xu hướng thời đại này, Giáo Hội Công Giáo cũng không thể đi ra bên ngoài khỏi quỹ đạo này. Xu hướng thời đại này không thể quay trở lui được nữa. Thế thì, được Chúa Kitô trao cho nhiệm vụ làm ngôn sứ, tư tế và vương đế, Giáo Hội không thể đi sau thế giới được nữa, nhưng phải nhìn ra dấu chỉ của Ngài để mau lẹ vươn lên phía trước thi hành các nhiệm vụ Ngài đã uỷ thác.

Muốn thế, Giáo Hội không thể nặng nề về cơ chế, về phẩm trật, về hình thức, nhưng phải mau lẹ về thần khí. Muốn gối đầu ngọn sóng hướng dẫn thời đại, Giáo Hội phải đào tạo cấp thời được nhiều tinh binh đầy sủng lực. Mặt trận của thời đại mới này không còn là mặt trận quy ước nữa với các đồn bốt kiên cố, các binh đoàn hùng hậu, các chiến lược cổ điển để đối phó với nạn khủng bố, nhưng phải áp dụng chiến thuật mới với các toán tinh binh xung kích, các khí giới gọn nhẹ, các tình báo bén nhậy, các kỹ thuật tác chiến tân kỳ.

Satan đang áp dụng tối đa chiến thuật đánh khủng bố, đánh tự sát, thế mà Giáo Hội không lo xoay chiều tác chiến cho thích ứng, như vậy làm sao đương đầu được với chiến lược khủng bố tinh thần. Thế giới đang thất điên bát đảo với nạn khủng bố, phải chăng Giáo Hội thoát được hiểm họa này không, hay cũng đang lâm vào các cơn khủng hoảng trầm trọng đó?

Nhìn vào hiện tình Giáo Hội, cơn khủng hoảng về lạm dụng tình dục của giới giáo sĩ tại Hoa Kỳ đang làm rung chuyển và đảo điên cơ chế của Giáo Hội. Phải nhìn nhận ra đây chính là đòn cảnh báo của Thiên Chúa. Đền thờ Giêrusalem thời xưa do vua Salomon xây dựng vĩ đại sang trọng nhất thế giới - từ trước cho tới hậu thế không ai sánh bằng - để thờ phượng Thiên Chúa, nhưng rồi vào cuối triều đại của mình, vua Salomon và dân Do Thái quay ra tôn thờ ngẫu tượng, thế là Thiên Chúa cũng đã dùng tay ngoại bang san bằng công trình siêu đẳng này.

Giáo Hội Hoa Kỳ là một Giáo Hội nổi tiếng thế giới về các hoạt động bác ái và sùng đạo..., nhưng rồi cũng chính Giáo Hội này phạm phải những lỗi lầm nghiêm trọng, vì hàng tư tế có nhiều người quay ra thờ ngẫu tượng tình dục và nhiều giáo sĩ cao cấp che đậy, bưng bít cho đàn em sa lầy trong vũng lầy 'êm ái' vô luân này. Lần này, phải chăng Thiên Chúa đang dùng truyền thông và tòa án Hoa Kỳ cảnh báo Giáo Hội?

Và một loạt các cơn khủng hoảng được ví như những trận khủng bố đang gây chấn động và đổ vỡ cho Giáo Hội Hoa Kỳ và Giáo Hội hoàn vũ. Từ đây, một cuộc cách mạng đang bùng nổ trong Giáo Hội đòi hỏi Giáo Hội phải duyệt xét lại chính mình, kiểm điểm chính mình, nhận lỗi về chính mình, để rồi dứt khoát phải thay đổi chính mình. Theo những kết quả điều tra do Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ công bố, Giáo hội Hoa Kỳ đã phạm nhiều sai lầm trong việc cẩu thả thâu nhận chủng sinh và đào tạo chủng sinh thành những công chức cai trị và giai cấp (xin xem các bài viết của Voice of the Faithful), hơn là thành những mục tử chăn dắt đoàn chiên của Chúa và tôn thờ Ngài.

Với lối đào tạo giáo sĩ và thi hành mục vụ đặt trọng tâm vào thánh đường, vào cơ cấu, vào phẩm trật trong quá khứ và hiện tại đang mất nhiều hiệu lực, thì phải chăng Giáo Hội không cần xoay chiều đào tạo và giáo huấn thích ứng cho các mục vụ ngoài thánh đường và trên không trung (phát thanh, truyền hình, mạng lưới)?

Giáo Hội trên không trung ngày nay đang do giáo dân tự nguyện đứng ra điều hành hơn là giáo sĩ. Điển hình như tại vùng Orange County, thủ đô tị nạn cộng sản, hiện nay có khoảng mười chương trình phát thanh 'đạo', thì có tới chín chương trình do giáo dân điều động, trong khi chỉ có một chương trình do các linh mục điều hành. Mạng lưới do giáo dân mở ra khá nhiều, trong khi đó hầu như không có mạng lưới nào do giáo sĩ điều hành. Trước cảnh tương phản đó, Giáo Hội Việt Nam đi về đâu nếu không tìm ra Khu Đất Đứng Chung cho các thành phần trong Giáo Hội trong kỷ nguyên mới này? (xin xem bài Quan Điểm: 'Đi tìm Khu Đất Đứng Chung Công Giáo')

* Giáo Hội theo cái nhìn của Linh mục Tiến sĩ Henri Nouwen

Theo xu hướng của các nhà thần học và tu đức ngày nay, đặc biệt linh mục tiến sĩ thần học Henri Nouwen đang hướng chúng ta về xây dựng Giáo Hội thiên về Thần Khí hơn là cơ chế. Đọc tập sách nhỏ 'Những nhà lãnh đạo của thế kỷ 21' của ngài, chúng ta nhận ra Giáo Hội Hoa Kỳ, trong đó có chúng ta, đã và đang sa vào ba chước cám dỗ trong sa mạc.
Đa số chúng ta không vượt qua cơn cám dỗ đầu tiên về ham muốn đủ thứ thể xác như ăn uống, tiền tài, tình dục.
Tiếp tới cơn cám dỗ thứ hai, nhiều người, nhất là các người có máu mặt, ít ai thắng lướt được tham muốn danh lợi, tiếng tăm.
Và tới cơn cám dỗ thứ ba, nhiều người trong tầng lớp lãnh đạo trong Giáo Hội còn khó vượt qua hơn nữa, đó là ham muốn quyền hành, ảnh hưởng.
Trước những cơn cám dỗ này, Chúa Giêsu đã chiến thắng bằng cầu nguyện, chay tịnh và sống lời Thiên Chúa. Từ đây linh mục tiến sĩ thần học Nouwen đề nghị chúng ta cần phải tuân thủ các kỷ luật tự giác áp dụng cho chính mình:
cầu nguyện chiêm niệm
nhận tội và tha thứ
suy niệm thần học.

Trong phần kết luận của cuốn sách nhỏ này, linh mục Nouwen tổng kết:


"Việc tôi di chuyển từ Harvard đến l'Arche (cộng đồng của những người tâm thần) đã giúp tôi đi tới nhận thức mới rằng những suy nghĩ của riêng tôi trước đây về đường lối lãnh đạo Kitô giáo đã bị các tham vọng muốn mình nổi bật, mình danh tiếng, mình quyền uy tác động mãnh liệt. Từ trước tới nay tôi vẫn chủ trương làm thế nào mình phải nổi bật, phải danh tiếng và phải nắm nhiều uy quyền mới là những nhân tố của một mục vụ hiệu năng. Tuy nhiên, sự thật không phải thế, đó chỉ là những cám dỗ chứ không phải ơn gọi. Chúa Giêsu hỏi chúng ta, "Con có yêu mến Cha không?"

"Chúa Giêsu sai chúng ta ra đi như những kẻ chăn chiên và Ngài hứa ban cho chúng ta một nếp sống, mà chúng ta phải không ngừng giơ tay ra, để được Ngài dẫn dắt đến những nơi chúng ta thường không muốn tới. Ngài đòi hỏi chúng ta phải thay đổi nhãn quan từ ham muốn nổi bật tới nếp sống cầu nguyện, từ những lo lắng sao cho mình nổi tiếng với các mục vụ tập thể và cộng đồng và từ quan niệm lãnh đạo xây dựng trên quyền uy tới một thái độ lãnh đạo chú tâm xem Chúa muốn dẫn dắt chúng ta và dân của Ngài đi theo đường hướng nào.

"Các tín hữu của l'Arche đang chỉ cho tôi nhìn ra những đường hướng mới. Tôi là kẻ học hành mê muội (slow learner). Những mô thức cũ đã chứng tỏ là hiệu năng, giờ đây dễ gì tôi từ bỏ được. Nhưng khi tôi nghĩ về nhà lãnh đạo Kitô giáo của thế kỷ 21, tôi tin rằng từ những người tôi ít kỳ vọng nhất để học hỏi được điều gì mới, thì thực ra họ đang vạch vẽ lối đường cho tôi đi. Tôi hy vọng và nguyện xin những gì tôi đang học được trong nếp sống mới này, không phải chỉ trở thành hữu ích cho tôi, nhưng còn là điều gì đó cũng tốt đẹp cho các bạn, để từ đó các bạn biết nhìn ra thế nào là nhà lãnh đạo của tương lai.

"Điều tôi vừa trình bầy, thật rõ ràng chẳng có gì mới mẻ cả, nhưng tôi hy vọng và nguyện xin những gì các bạn đã nhìn ra về một thuật lãnh đạo Kitô giáo truyền thống và cổ điển nhất, giờ đây hãy còn là một viễn ảnh đang chờ đợi chúng ta phải thể hiện trong tương lai.

"Tôi để lại cho các bạn hình ảnh về nhà lãnh đạo cổ điển với đôi bàn tay rộng mở đang chọn một lối chuyển động đi xuống. Đó là hình ảnh về một nhà lãnh đạo biết cầu nguyện, biết thương cảm và gây được niềm cậy tin. Cầu mong hình ảnh này đổ tràn đầy tâm hồn các bạn niềm hy vọng mới, can đảm mới và tin tưởng mới khi các bạn bước chân vào kỷ nguyên mới."


* Giáo Hội là ai?

Bác sĩ James Muller, người đoạt giải y khoa Nobel và đang là chủ tịch của phong trào Voice of The Faithful, đã viết trong bài 'Biến đổi đức tin' (xem mục Tài Liệu Đặc Biệt) kể lại việc hội họp của nhóm tại nhà thờ St. John ở Boston có thể gây khó xử cho linh mục quản nhiệmTom Powers. Sau khi nhóm ngỏ ý muốn dời địa điểm đi nơi khác, linh mục quản nhiệm thẳng thắn trả lời: "Không sao, các vị vẫn tiếp tục họp ở đây đi, vì chính quý vị là Giáo hội mà".


Như vậy Giáo Hội là ai? Chắc chắn câu trả lời của vị linh mục quản nhiệm Tom Powers không mang ý nghĩa về một Giáo Hội cơ cấu, nhưng về Giáo Hội như một Thân Thể huyền nhiệm của Chúa Kitô. Mỗi tín hữu đều là chi thể của Thân Thể Chúa Kitô và như vậy đều là thành phần trong Giáo Hội. Câu trả lời của vị linh mục này không nhắm đến khía cạnh thể chất của Giáo hội với cấu trúc bên ngoài, nhưng nhắm đến khía cạnh thiêng liêng của Giáo Hội. Giáo Hội Chúa trước khi là một cơ cấu, Giáo Hội ấy đã là thần khí trong ngày Lễ Hiện Xuống, khi Chúa Giêsu ban Thánh Thần cho khoảng 120 người có mặt trong căn nhà trên lầu. Giáo Hội được hình thành từ giây phút ấy.

Sau khi nhận được tràn ngập Chúa Thánh Linh rồi, mọi người, trong đó có Mẹ Maria, các tông đồ và các tín hữu đều tuốn đi khắp nơi loan báo Tin Mừng của Chúa Kitô. Rồi trong giờ phút về trời, Chúa Giêsu ban bố Đại Lệnh Truyền cho Giáo Hội phải thi hành sứ mệnh loan báo Tin Mừng cho thế giới. Như vậy Giáo Hội cơ cấu chỉ có ý nghĩa khi đôn đốc, thúc đẩy mọi tín hữu loan báo và sống Tin Mừng, chứ không phải tập trung quyền uy để bao cấp quản trị Giáo Hội và hạn chế công việc loan báo và sống Tin Mừng của mọi tín hữu, nhất là các tín hữu giáo dân chiếm tuyệt đại đa số trong Giáo Hội. Giáo Hội càng nặng phần cơ chế, càng nhẹ phần thần khí. Chúa Cha đang đi tìm kiếm các tín hữu thờ phượng Ngài trong thần khí và trong sự thật hơn là trong cơ chế (Ga 4:23).

Trở lại với bài Tin Mừng Chúa Giêsu gặp gờ nàng thiếu phụ Samaria bên bờ giếng Giacóp (Ga 4), Ngài đã công bố Giáo Hội Không Trung ngay từ thời đó rồi. Đây, chúng ta hãy nghe Ngài đối đáp với nàng thiếu phụ: "Này chị, hãy tin tôi: đã đến giờ các người sẽ thờ phượng Chúa Cha, không phải trên núi này hay tại Giê-ru-sa-lem. Các người thờ Đấng các người không biết; còn chúng tôi thờ Đấng chúng tôi biết, vì ơn cứu độ phát xuất từ dân Do-thái. Nhưng giờ đã đến -và chính là lúc này đây- giờ những người thờ phượng đích thực sẽ thờ phượng Chúa Cha trong thần khí và sự thật, vì Chúa Cha tìm kiếm những ai thờ phượng Người như thế. Thiên Chúa là thần khí, và những kẻ thờ phượng Người phải thờ phượng trong thần khí và sự thật" (Ga 4:21-24).

Việc thờ phượng Chúa Giêsu nói ở đây không còn câu nệ ở nhà thờ vật chất, nhưng chính yếu ở nơi nhà thờ tâm linh, bất cứ ở không gian nào, thời gian nào.Việc thờ phượng Chúa không còn bị hạn chế trong một nơi chốn nào, một thời gian nào. Không trung trở thành đền thờ của Chúa để mọi tín hữu đến thờ phượng Ngài trong thần khí và sự thật. Chính Ngài trở thành đối tượng thờ phượng duy nhất để mọi tâm hồn đến với Ngài. Hãy thờ phượng Ngài bằng cách tập trung vào Ngài, chúc tụng Ngài, nối kết với Ngài, thông hiệp với Ngài. Ngài trở thành Nước Hằng Sống và chân lý cho mọi tín hữu đến kín múc, với không phân biệt nam hay nữ, giáo sĩ hay giáo dân. Sự thật, chân lý không gì khác hơn là chính Ngài, chính Lời Ngài = Lời ban Sự Sống.

Thế thì Giáo Hội Không Trung vào thời điểm này là gì nếu không phải Giáo Hội phải tập trung mọi cố gắng, mọi nỗ lực, mọi tài trí, mọi phương tiện, mọi nhân sự vào việc hướng dẫn, và cổ động cho mọi tín hữu của Chúa Kitô phải đi vào công việc thờ phượng Chúa Cha trong thần khí và trong chân lý ngay từ giờ phút này. Không chần trừ được. Không chậm trễ được nữa. Giáo Hội phải hướng giáo dân về nhà thờ không gian nhiều hơn là nhà thờ trên mặt đất trong thời đại điện toán hôm nay. Giáo Hội của Chúa Kitô là Giáo Hội tiến theo thần khí và sự thật là Tin Mừng của Chúa Kitô. Và như vậy, Giáo Hội của Thánh Thần Chúa là Giáo Hội khai phóng chứ không phải Giáo Hội nặng nề cấu trúc, phẩm trật và hình thức. Không tiến mau lẹ lên theo lời công bố của Chúa Kitô ở trên, Giáo Hội của Ngài sẽ bị thế giới trần tục trên không trung đè bẹp. Lỗi lầm ấy sẽ về tay ai?

Mùa Chay 2004-03-31

Lts. Cuốn sách này của Wilson được Linh Giao phóng dịch, hướng dẫn chúng ta đi vào những nhận thức mới về cách thức phải điều chỉnh và cải tiến các mục vụ cũng như điều hành trong Giáo Hội hợp với đà tiến hóa của nhân loại. Không có cái nhìn bén nhậy và thích ứng, Giáo Hội chúng ta thay vì hướng dẫn Dân Chúa và trần thế tiến về Miền Đất Hứa, chúng ta lại trở thành một Giáo Hội níu kéo và làm trì trệ bước tiến của Dân Chúa và nhân loại. Chúng ta cần lắng nghe tiếng Chúa trên hành trình thời đại mới hôm nay.



Chương 3: MỤC VỤ MẠNG LƯỚI TOÀN CẦU



Thời đại mới, kỹ thuật mới

Mỗi thời đại Thiên Chúa xử dụng các nhân sự mới và các phương tiện kỹ thuật mới. Vào thời sơ khai, Chúa xử dụng Abraham, Giuse, Môsê là những người chăn chiên đứng ra lãnh đạo gia tộc, bộ lạc hoặc dân Chúa bằng các tiếng nói bình thường để chuyển đạt ý muốn của Ngài cho một gia tộc, một bộ lạc hay dân riêng của Ngài. Vào thời đại kỹ nghệ, Ngài xử dụng thêm các kỹ năng của các máy khuếch âm, các máy phát thanh, phát hình để truyền đạt Lời Ngài và vào thời đại hôm nay, Ngài cần chúng ta đem Lời Ngài, ơn cứu độ của Ngài đến cho người khác bằng mạng lưới toàn cầu. Mạng lưới toàn cầu đang trở thành một kỹ năng có mặt mọi nơi mọi lúc và đang ảnh hưởng mạnh mẽ đến môi trường sống của chúng ta.

Các dịch vụ bưu điện đang được thay thế bằng các kỹ thuật E-Mail, E-Stamp. Trong lãnh vực ngân hàng, dần dần chúng ta không phải ra ngân hàng nữa, nhưng E-Cash sẽ trao đổi tiền bạc theo ý chúng ta. Công việc mua bán càng ngày ngày càng thuận lợi, dễ dàng và mau chóng trên mạng lưới với các bar code mới. Như vậy công việc thông thương, trao đổi giữa con người với nhau đang được thiết kế lại. Giáo hội của Chúa Kitô cũng cần nhìn vào các thể thức trao đổi mới này, các kỹ thuật mới này để đáp ứng nhu cầu thời đại. Thời đại truyền thông đi theo định luật căn bản mới mẻ này: nếu bạn không làm, người khác sẽ làm. Với đà tiến triển này, khi Thiên Chúa đã cho chúng ta nhìn thấy viễn ảnh mới trong tương lai và các phương tiện truyền thông mới, chúng ta không được phép phản ứng thờ ơ. Chúng ta không thể rút lui tìm về hưu trí, trái lại, chúng ta phải sẵn sàng học hỏi và tiến triển thêm nữa. Không còn con đường lựa chọn nào khác.

Tác giả Wilson đặt vấn đề cho các Kitô hữu: nếu các cơ sở kinh doanh thành công với các chiến thuật uyển chuyển và thích nghi trong công việc ứng dụng các kỹ thuật mới, thế thì từ các nhà thần học cho tới giáo dân, chúng ta có cần khai thác mạng lưới truyền thông toàn cầu cho Đại Cuộc Tân Rao Giảng Tin Mừng của Chúa Kitô giữa thời đại mới hôm nay không? Chúng ta có thể bỏ được cuộc đua giữa vời không? Chúng có thể thân thưa với Chúa như Môsê xin Chúa cắt dặt người khác thay thế chúng ta không? Chúng ta không thuộc về thế gian thật đấy, nhưng chúng ta lại đang sống giữa trần giới hôm nay.

Như vậy chúng ta có thể bỏ qua một lợi khí Thiên Chúa đang đặt trong tầm tay chúng ta không? Chúng ta đang nhìn thấy trước mắt nhiều kỹ năng của mạng lưới cần thích ứng và tận dụng cho chính nghĩa Chúa Kitô, chúng ta từ khước vì một vài khó khăn sao? Phải chăng Chúa không muốn chúng ta sống lời Thánh Phaolô viết cho Timothê: "Vì Thiên Chúa đã chẳng ban cho chúng ta một Thần Khí làm chúng ta nhút nhát, nhưng là một Thần Khí khiến chúng ta được đầy sức mạnh, tình thương và biết tự chủ" (2Tim 1:7)?


Các nhu cầu thời đại


Chúng ta đang sống trong một thời đại có nhiều khuynh hướng xa lạ, và hơn thế còn đi ngược lại lối suy nghĩ và lối sống của chúng ta, tuy nhiên, những khuynh hướng đó lại đang tác động mãnh liệt vào cuộc sống chúng ta hôm nay. Chúng ta không thể tránh thoát khỏi kỹ thuật và các phương tiện truyền thông đang là những tác nhân chính gây ra những vấn đề, những khủng hoảng hiện nay trong nhiều lãnh vực. Điển hình như trong lãnh vực giải trí với các phim ảnh và truyền hình hiện nay đang làm xoi mòn các giá trị đạo đức và biến chúng ta thành vô cảm trước các cảnh bạo lực. Tin tức hàng ngày tập trung vào những chuyện vô lý như chuyện Simpson ra tòa trở thành tin thời sự nóng bỏng nhất kéo dài cả hàng tháng trời, làm phai nhòa những tin quốc tế quan trọng khác ...

Lyle Schaller quan sát thấy ba khuynh hướng nổi bật sau đây đang ảnh hưởng xã hội chúng ta:


1/ Quần chúng ngày nay tổ chức chung quanh các hiệu quả xã hội, chứ không phải cơ chế. Càng ngày người ta không tổ chức theo tính cách hội viên thuộc một phe phái hay một tổ chức xã hội nào. Thay vào đó, người ta tổ chức theo mạng lưới lợi ích đặc biệt nào đem lại hữu dụng cho cá nhân hơn là cho tổ chức.


2/ Hoa Kỳ đang di động khỏi gốc rễ Âu Châu. Nước Mỹ đang di chuyển khỏi cơ cấu kinh doanh dựa trên nền tảng Âu Châu để chuyển sang Á Châu. Hàng ngày biết bao di dân từ khắp nơi trên thế giới đổ vào Hoa Kỳ.


3/ Người Mỹ không còn nhìn chân lý như một thực tại khách quan nữa. Xã hội ngày nay cũng như các nhà lãnh đạo chính trị đang yểm trợ cho một thứ ngôn ngữ hàm hồ, nhập nhằng. Ranh giới giữa cái đúng và cái sai không còn rõ ràng nữa.

Tác giả Wilson đưa ra bản tóm lược về các kỹ thuật đem đến các khuynh hướng sau đây:


Các sự vật đang hoán chuyển từ nguyên tử sang các đơn vị điện tử.

Các luật lệ kinh doanh đã thay đổi và còn tiếp tục thay đổi.

Thế giới trở thành vô biên giới và không còn thời gian ấn định nữa.

Mạng lưới trở thành một xã hội toàn cầu.

Ngôn ngữ đang được giảm thiểu trở ngại.

Kỹ thuật có mặt khắp nơi (ubiquitous technology) đang xâm nhập mọi chuyện chung quanh chúng ta.

Tiền mặt đang được định số lại và sẽ định hình kinh tế cũng như giao thương thế giới.

Sức mạnh đang di chuyển đến các cá nhân.

Thị trường ngày nay là máy điện toán.

Không còn uy quyền nào kiểm soát được Mạng Lưới cả.

Các chính quyền và các cơ chế trên thế giới đang yếu dần.

Lãnh đạo thế giới đang rơi vào khủng hoảng do sức mạnh bị dời chuyển.

Các chuyên viên kỹ thuật thực tế nắm quyền lãnh đạo.

Nền văn minh gắn máy tinh khôn đang tiến vào nhân loại.

Máy móc sẽ trở thành sáng tạo hơn con người

Học hỏi ngày nay trở thành một kỹ năng cao cấp nhất.

Kỹ thuật mới đang làm thay đổi cuộc sống và xã hội chúng ta một cách quá mau lẹ. Nhiều xu hướng mới như đang muốn quét sạch chúng ta và đang thúc bách Giáo Hội cần tập trung suy tư về công việc điều hành, quản lý mục vụ thế nào khi các khuynh hướng này càng ngày càng gia tăng phát triển. Dĩ nhiên tín lý của chúng ta không có gì thay đổi cả, bởi vì đây là những chân lý vượt thời gian và bất biến của Thiên Chúa, tuy nhiên chiến thuật trình bầy và các thể thức truyền đạt sẽ thay đổi theo thời gian, có khi phải thích ứng thật mau lẹ. Chúng ta cần phải suy tư lại các chiến thuật mới mẻ nhằm đáp ứng các nhu cầu của tất cả những ai sống chung quanh chúng ta.


Quân bình giữa làm việc và nghỉ ngơi


Ngày nay kỹ thuật đã đưa con người tới chỗ không tránh khỏi các tiếp xúc được nữa. Chúng ta đang có trong tầm tay điện thư (e-mail), ngôn thư (voice mail), máy vi tính hay điện toán, máy chuyển thư (fax machine), điện thoại trên máy bay, điện thoại cầm tay (cellular phone). Với số lượng máy điện toán bán ra mỗi năm vượt qua con số máy truyền hình tại Hoa Kỳ và điện thoại cầm tay được coi như cuốn sổ tay và gọi nhau qua tiếng nhạc cả trong thánh đường nữa, con người như đang bước vào một thế giới mới.

Với những phương tiện kỹ thuật dồi dào như thế và có thể xử dụng bất cứ lúc, bất cứ nơi đâu, ngày làm việc của con người không còn phải là '8 tiếng vàng ngọc' như trước đây nữa, nhưng có khi trở thành 'thiên thu bất tận.' Với chiếc máy điện toán sách tay (laptop) và chiếc điện thoại cầm tay, văn phòng làm việc không còn phải là một địa điểm nào cố định nữa, nhưng trở thành lưu động, có khi trên xe hơi, trên máy bay, hoặc đang đi du lịch ở một nơi cách văn phòng cả nửa vòng trái đất. Như vậy văn phòng làm việc không còn phải là địa điểm làm việc nữa (place-specific), nhưng chính là người làm việc (person-specific).

Wilson nhìn nhận ông luôn luôn làm việc với văn phòng của ông qua hệ thống ngôn thư (voice mail) nhờ điện thoại cầm tay. Tất cả các tài liệu chuyển cho nhau một cách dễ dàng qua điện thư (e-mail). Nói tóm lại văn phòng của ông hoàn toàn di động rất thuận lợi chỉ trong một chiếc cặp sách tay. Văn phòng này có thể di động đến bất cứ nơi đâu và bất cứ lúc nào. Văn phòng này có thể làm việc bất cứ thời giờ nào ban ngày cũng như ban đêm. Văn phòng này có thể dàn dựng các sáng tạo mới. Văn phòng này có thể giải quyết các khó khăn ngay tại chỗ một mình như đang ngồi trong phòng họp thảo luận với các cộng sự viên. Và như vậy theo Wilson, các vị chủ chiên có thể điều phối các cộng sự viên trong công việc mục vụ, giải quyết các vấn đề, bàn hỏi ý kiến, tưởng lệ những ai cần thiết. Muốn thực hiện được các công việc này chu đáo, điều cần thiết là các nhà lãnh đạo tôn giáo này phải luôn luôn duy trì liên lạc với các cộng sự viên của mình. Quả thật, kỹ thuật đã đổi mới cách thức làm việc cũng như mục vụ một cách toàn diện.

Nhơ kỹ thuật của máy vi tính và điện thoại cầm tay, thời giờ làm việc và nghỉ ngơi hòa trộn lẫn nhau như không còn biên giới nữa. Với nhiều nhà lãnh đạo, thời gian trong tuần lại thảnh thơi hơn thời gian cuối tuần. Năm nay con số dự trù bán ra các điện thoại cầm tay lên tới khoảng hai mươi triệu cái (vào năm 1999). Tất cả giao tế thương mại và các quyết định then chốt đang được kỹ thuật cung cấp không kể thời gian và không gian. Chiếc chìa khóa cầm trong tay chính là liên lạc, nối kết với nhau. Thế giới của các đơn vị vi tính chính là thế giới không có biên giới, không có thời gian. Hiện nay có tới 60 phần trăm các người làm việc tại Thung Lũng Hoa Vàng tự xếp thời gian làm việc cho riêng mình. Chỉ riêng với chiếc điện thoại cầm tay thôi, thế giới riêng tư của bạn không còn là của bạn nữa. Với nhiều người, ngày Chúa Nhật bây giờ trở thành ngày bận rộn nhất.

Trước đây thời gian nghỉ ngơi cho các nhà hoạt động kinh doanh hoặc trong các lãnh vực khác chính là thời gian di chuyển trên máy bay, trên xe hơi, bây giờ thời gian đó không còn là thời gian bất khả xâm phạm nữa, nhưng lại là thời gian làm việc như tại văn phòng. Với chiếc máy vi tính sách tay và chiếc điện thoại cầm tay, thời gian làm việc và giải trí không còn ranh giới rõ rệt nữa. Người ta có thể giải trí, vui chơi trong lúc làm việc và làm việc trong thời gian nghỉ ngơi. Thế giới bên ngoài đang đè bẹp thế giới bên trong của con người. Thế giới vật chất đang muốn gạt bỏ thế giới tâm linh ra ngoài lề cuộc sống. Với những đặc tính khác thường này, Don Tapscott, trong cuốn 'Growing Up Digital' phỏng khoảng ba trăm người trẻ, ông còn nhận ra người trẻ dễ bị quyến dũ vào các hình ảnh dâm dật.

Chính vì thế tác giả nhắc nhở chúng ta rằng mỗi một kỹ thuật mới đều có những vấn đề của nó và chúng ta cần phải thận trọng, canh phòng. Nếu các phương tiện truyền thông khác trước đây đã và đang là phương tiện cho tội lỗi hoành hành như các sách vở báo chí, phim ảnh, truyền hình đồi trụy vẫn reo rắc nọc độc giết hại tâm hồn con người, ngày nay mạng lưới toàn cầu cũng đang là phương tiện cho tội ác tận dụng nhất là qua các hình ảnh dâm dật. Kỹ nghệ làm tiền nhiều nhất trên mạng lưới toàn cầu lại là kỹ nghệ buôn bán các hình ảnh dâm dật này. Con người vô phương chống lại ảnh hưởng lan tràn của trận chiến dâm ô này. Giáo hội có thể làm ngơ trước các thực trạng này được không? Các Kitô hữu như chúng ta có thể buông xuôi phương tiện hiện đại và đầy hiệu năng này vào tay trần tục được không?

Hiện nay nhân số thế giới khoảng 6 tỉ người. Amy Coen, giám đốc Population Action International đưa ra con số nhau sau: năm 1804 nhân loại mới có một tỉ người. Chỉ 150 năm sau tăng lân ba tỉ vào năm 1960. Và bốn chục năm sau, năm 2000 tăng lên 6 tỉ. Cứ theo cấp số nhân này, vào năm 2050, nhân loại sẽ tăng lên 12 tỉ. Hiện nay cứ mỗi phút có 3.500 trẻ em sơ sinh tiến vào thế giới. Riêng tại Hoa Kỳ, người da trắng hầu như không gia tăng, nhưng lại gia tăng 95% từ các quốc gia Á châu, Châu Mỹ La Tinh, Phi Châu.

Trước những thực tế này, chúng ta có bi quan, có đánh mất niềm tin, chúng ta có chấp nhận mình tụt hậu không? Trong Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới lần thứ 15 tại Roma, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II và hơn hai triệu người trẻ gặp mặt nhau tại thủ đô Vatican đã đứng lên tuyên tín nơi Đức Kitô và nhận lấy trách nhiệm: "Các con đừng sợ phải gánh lấy các trách nhiệm. Giáo hội cần đến các con. Giáo hoàng cần đến các con. Trách vụ thật nặng nề và cao cả, nhưng các con đừng quên khi Thiên Chúa mời gọi các con, Ngài không quên ban xuống cho các con sức mạnh cần thiết để các con hoàn thành."

Chương 2 :THẾ NÀO LÀ MẠNG LƯỚI TOÀN CẦU?


Trong bài trước, chúng tôi đã trình bầy tầm vóc quan trọng của Mạng Lưới Toàn Cầu trong công cuộc loan báo và làm chứng tá cho Tin Mừng của Chúa Kitô. Giáo Hội của Chúa không thể làm ngơ hoặc thờ ơ trước các dấu chỉ thời đại của Ngài. Hôm nay, chúng tôi mời quý bạn cùng với chúng tôi tiếp tục đi vào khai triển cuốn sách thời đại, cuốn The Internet Church của Walter P. Wilson, hiện đang hoạt động trong ban giám đốc của Leadership Network tại Texas. Tác giả Wilson sẽ giúp chúng ta suy tư về các chiến thuật đáp ứng được các nhu cầu tâm linh của con người thời đại hôm nay. Đó là những khía cạnh tích cực, chủ động và hợp thời của mục vụ trong Giáo Hội hiện nay.

Từ các nguyên tử đến các đơn vị dữ kiện nhỏ nhất của máy điện toán (Atoms to Bits)

Mạng lưới được bắt nguồn từ Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ trong Chiến Tranh Lạnh muốn khai thác dự án thông tin hữu hiệu khi phải đương đầu với cuộc chiến tranh nguyên tử hoặc với những tai ương thiên nhiên. Dự án này được đặt tên tắt là ARPNet (Advanced Research Projects Agency Network) vào thập niên 1970. Đến thập niên 1980 tổ chức khoa học National Science Foundation muốn tận dụng kỹ thuật này áp dụng vào mục tiêu nối kết các nghiên cứu của các đại học. Để thực hiện được mục tiêu này, cần khai triển chiếc xương sống truyền thông nối kết với nhau bằng hệ thống điện thoại cao tốc. Một khoa học gia nào tìm ra được một kết quả nghiên cứu nào, lập tức các khoa học gia khác đều được thông tri.

Từ những thành quả này, Nicholas Negroponte, giám đốc của MIT Media Lab nhìn ra một viễn ảnh mới tạo ra các hệ thống truyền thông và nối kết. Ông gọi viễn ảnh này bằng cái tên “Atoms to Bits.” Điển hình như cuốn Thánh Kinh trước đây khi in thành sách phải cần đến biết bao nhiêu tờ giấy trắng, cân nặng bao nhiêu… Rồi khi mang đi đâu cũng kồng kềnh và nặng nề. Trong lúc ngày nay, chỉ cần dùng con chuột đi vào thế giới của “bits”, chúng ta có đầy đủ cuốn Thánh Kinh trong đó.

Trước đây cuốn Thánh Kinh được cấu tạo bằng các nguyên tử và mỗi người cầm lấy đọc một mình, ngày nay, trên mạng lưới, hàng trăm hàng ngàn người cũng có thể đồng thời đọc cùng một cuốn Thánh Kinh. Hơn thế nữa, khi đưa sách báo vào Việt Nam, chúng ta gặp rất khó khăn và hạn chế trước hàng rào an ninh, nhưng với mạng lưới, chẳng hàng rao an ninh nào có thể cản ngăn xuể. Hiện nay tại Trung Quốc có khoảng hơn bốn triệu người đã vào mạng lưới toàn cầu rồi. Các bits có thể du hành đi khắp nơi, trên xe lửa, trên máy bay.

Những gì phải trả tiền khi mua atoms, hầu như chúng ta chẳng phải trả đồng nào mua bits cả. Chúng ta phải tốn phí khá nhiều khi mua giờ phát thanh hoặc phát hình, trong lúc chúng ta muốn xài bao nhiêu giờ cho các chương trình trên mạng lưới, hầu như chúng ta chẳng phải đóng một phí khoản nào. Phổ biến bài vở trên phát thanh hoặc qua báo chí, chúng ta bị hạn định trong giới hạn địa phương, trong lúc đem chương trình đi chu du khắp thiên hạ trên mạng lưới toàn cầu, chúng ta được “free”.

Trước đây, bục giảng hoặc lều giảng chỉ có thể hạn chế đến với hàng trăm, hàng ngàn người, trong lúc với lều Mạng Lưới, hàng chục ngàn, hàng triệu người có thể tìm được Chúa, đến gặp Chúa. Biết bao người ngại đến thánh đường, trong lúc Chúa Thánh Linh có thể dẫn dắt họ tìm gặp Ngài trên mạng lưới, nhất là trong những lúc họ cô đơn, họ chán nản, họ tuyệt vọng. Những thông điệp qua điện thư (e-mail) đích danh đến với từng người và chẳng không gian và thời gian nào cấm cản được cả.

Các thông điệp điện thư đến trực tiếp trên bàn giấy chúng ta chẳng phải qua trung gian của ai cả và cũng chẳng tốn phí đồng nào. Trên mạng lưới, con người sống với nhau thật đại đồng, nơi đây chẳng có kỳ thị chủng tộc, giai cấp, giới tính hoặc văn hóa…. Mạng lưới không phải chỉ hiện hình chữ nghĩa, nhưng hơn thế còn truyền đạt cả âm thanh và hình ảnh nữa. Sau này chúng ta không cần phải đến tiệm sách, tiệm thuê phim nữa để mua, để mướn, các bits sẽ cung cấp cho chúng ta đầy đủ trên mạng lưới.

Như vậy, trong thế giới của bits chúng ta có đầày đủ mọi kiến thức, mọi dữ kiện, mọi thông đạt. Chúng ta có thể gửi các lời mời của Giáo Hội đến mọi người trên trái đất cùng một lúc để họ có thể đến gặp Chúa Kitô, thay đổi bên Ngài và tuyên tín vào Ngài. Hiện tại và tương lai đang nằm trong tầm tay của bits. Phải chăng Thiên Chúa không muốn chúng ta tận dụng các phượng tiện này để loan báo và làm chứng tá cho Tin Mừng cứu độ của Ngài sao?

Cách đây khoảng hai ngàn năm Thánh Phaolô đã nhắn nhủ chúng ta: “Vì trong Người, muôn vật được tạo thành trên trời cùng dưới đất, hữu hình với vô hình. Dẫu là hàng dũng lực thần thiêng hay là bậc thượng năng quyền giới, tất cả đều do Thiên Chúa tạo dựng nhờ Người và cho Người. Người đã có trước muôn loài muôn vật, tất cả đều tồn tại trong Người” (Col 1: 16)

Tốc độ thay đổi vượt mức

Thế giới coi như cuộc cách mạng kỹ nghệ đã chấm dứt và từ những năm cuối thế kỷ hai mươi, lịch sử nhân loại bước vào thời đại tin học. Bill Gates là điển hình trở thành nhà tỉ phú giầu nhất thế giới không phải do kỹ nghệ, do đất đai, nhưng do tạo dựng các bits, do tin học. Không thể phủ nhận được rằng tốc độ thay đổi xã hội thật nhanh chóng. Và đây là lý do Giáo hội cần quan tâm đến kỹ thuật này đang hướng dẫn thế giới, nhất là giới trẻ. Chúng ta không muốn mất giới trẻ vào tay đoàn ngũ trần tục, chúng ta phải mau mau tiến lên tiền tuyến trong trận chiến thư hùng mạng lưới toàn cầu này. Thuộc về gia đình Chúa, trong hàng ngũ của Chúa Kitô, Giáo hội không thể không hiểu biết thấu đáo các khuynh hướng đang khuynh đảo xã hội và Giáo hội hiện nay.

Với Mạng Lưới Toàn Cầu, con người thế giới đang được nối kết với nhau gần gũi hơn nhờ thông tin và kinh tế. Với tất cả những lợi thế của Mạng Lưới, ngày nay tại Hoa Kỳ mỗi năm có khoảng một triệu cơ sở kinh doanh mọc lên, trong khi ở thập niên 60, mỗi năm chỉ có khoảng 50.000 cơ sở mới. Khắp thế giới đang chạy theo tốc độ khổng lồ này của Mỹ quốc.

Người ta đang dự đoán với mức độ các dụng cụ điện tử sản xuất vượt mức như hiện nay, rồi một ngày gần đây, các máy điện tử cũng trở thành phổ biến thuận lợi như các máy Sony Walkman, với giá cả khoảng một trăm Mỹ Kim. Và như vậy hầu như tất cả mọi người, nhất là trẻ em sẽ mang theo bên mình một máy điện toán bỏ túi này. Với tiến trình kỹ thuật như 'vượt bức tường âm thanh' này, Giáo hội cần xoay chuyển thế nào? Dĩ nhiên nội dung của giáo lý vẫn như cũ, nhưng kỹ thuật xoay vần theo tốc độ chóng mặt này, Giáo Hội sẽ đáp ứng thế nào đi theo Đại Lệnh Truyền của Chúa? Chúng ta cần hướng nhìn về tương lai với một tầm nhìn mới và nắm bắt lấy tương lai, vì Thiên Chúa vẫn là Thiên Chúa của chuyển động, nhất là Thánh Thần Chúa.

Nhu cầu cấp bách: học hỏi

Để theo kịp đà tiến hóa này của thời đại, mỗi tín hữu, nhất là các nhà lãnh đạo và các chức sắc cần đi vào tổ chức các khóa học hỏi căn bản. Sau đây Wilson giới thiệu với chúng ta chu trình thăng tiến chính mình và Giáo Hội: Học Hỏi mới đưa tới thay đổi Nhận Thức Mới và Thái Độ Mới. Từ đó sẽ phát sinh các Chiến Thuật Mới để dẫn tới các Tiến Trình Mới và xử dụng các Kỹ Thuật Mới. Như vậy, nhờ học hỏi những kiến thức mới mẻ và căn bản về Mạng Lưới Toàn Cầu, nhận thức của chúng ta thay đổi và sẽ đưa tới lối sống thay đổi. Lối sống mới sẽ đẩy chúng ta trở thành chủ động hơn để lên đường tìm kiếm các chiến thuật mới và các phương thức thực hiện mới cho phù hợp với các kỹ thuật mới. Và cứ thế chu trình này được lặp lại thường xuyên.

Người ta kể lại ông tổ phát minh ra chiếc máy bay đầu tiên trở thành trò chế diễu và bình phẩm cho các người chung quanh. Mãi cho đến thời đại của DC-3 được Donald Douglass và C.R. Smith mạnh dạn tiếp tay, thời đại máy bay khởi động mạnh mẽ và hưng thịnh. Tương tự như thế, Hewlett-Packard phác thảo sản phẩm mới tại Silicon Valley đã lôi kéo được hàng ngũ kỹ sư đổ về đây làm việc chung với nhau.

Mỗi công việc hoặc mỗi tiến trình hoàn thành đều được thông báo cho mọi người khác biết. Nhờ lối làm việc tập thể trí năng này, số lượng kiến thức về điện tử trở thành ào ạt như thác lũ. Nhờ những trao đổi kiến thức và sản phẩm này, các kỹ sư trên khắp thế giới ngồi mỗi người một nơi nhưng cùng đạt được những hiệu năng đáng ca ngợi. Kỹ sư chính của VietCatholic Đặng Minh An không ngồi tại Los Angeles làm việc, nhưng tại Úc Châu. Mới hai năm trước đây, tin tức tôn giáo của VietCatholic còn khá nghèo nàn, nhưng tới nay, điển hình vào dịp Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới lần thứ 15, tin tức của VietCatolic khá phong phú. (Bài này được viết cách đây hơn hai năm).

Giáo Hội chúng ta cần nghĩ gì về lề lối làm việc tập thể đầy chủ động, sáng tạo và hợp tác này? Trong phạm vi Giáo Hội Việt Nam, giờ đây, qua mạng lưới toàn cầu, các nhà lãnh đạo có nhiều cơ hội trao đổi và làm việc với nhau, không những tại hải ngoại hay tại quốc nội, nhưng trên mạng lưới, không chính quyền nào có thể ngăn cản người Công Giáo Việt Nam trên toàn thế giới hoạt động mục vụ chung với nhau theo những chương trình, những kế hoạch chung. Trên mạng lưới toàn cầu, Giáo hội của Chúa không còn những kỳ thị nam nữ, trong nước ngoài nước, giáo dân hay giáo sĩ. Người ta dễ dàng tìm thấy Giáo Hội của Chúa tìm về hiệp nhất và hợp tác cho chính nghĩa loan báo và làm chứng tá cho Tin Mừng của Chúa Kitô.

Chúng ta tin tưởng rằng Thánh Thần Chúa chuyển động mỗi khi Tin Mừng của Chúa Kitô được đưa vào các dữ kiện tin học nhỏ nhất (bits). Trong công cuộc Tân Rao Giảng Tin Mừng, chúng ta phải bước ra ngoài cửa để tiếp thị với những người bên ngoài. Làm mục vụ có nghĩa là đi vào đồng cỏ tìm chiên và chăn dắt chiên chứ không phải ngồi trong nhà chờ chiên tìm đến gõ cửa. Lề Lối hoạt động mục vụ này đã lỗi thời từ lâu rồi. Chúa Kitô không có lối làm việc mục vụ như kiểu này, như lề thói này. Wilson nhắc nhở chúng ta:

“Bạn hãy xây dựng mạng lưới tiếp cận ra với thế giới bên ngoài và nài xin Chúa đụng chạm đến cuộc sống những ai bạn tiếp xúc. Chúa cần bạn công bố Lời Ngài, loan báo Lời Ngài, còn Thánh Thần Ngài sẽ tung mạng lưới bắt cá cho Nước Trời như lời sách Giacaria: 'Đức Chúa các đạo binh phán bảo: Không phải nhờ thế lực, cũng chẳng phải nhờ sức mạnh mà nó hoàn thành công việc Ta trao phó, nhưng chính nhờ Thần Khí của Ta'” (Gia.4:6b).

Lời Tòa Soạn: Cách đây hơn hai năm, tác giả Linh Giao đã viết cuốn sách này dựa theo cuốn The Internet Church của Walter P. Wilson, nhưng rồi không có cơ hội đăng tải. Sau thời gian dài lâm trọng bệnh, may mắn tác giả tìm lại được tài liệu quý giá này trong đĩa mềm. Nhận thấy cuốn sách này phù hợp với chủ trương và đường lối của Tiếng Nói Giáo Dân - nghĩa là người giáo dân phải nghe theo Đại Lệnh Truyền của Chúa, để cũng chủ động với hàng giáo phẩm dấn thân vào công cuộc loan báo và làm chứng tá cho Tin Mừng giữa trần thế hôm nay - chúng tôi giới thiệu chương đầu tiên này như phần quan điểm của Tiếng Nói Giáo Dân.

Chương 1: THỜI ĐIỂM CỦA GIÁO HỘI TRÊN MẠNG LƯỚI
“Tại sao các con đến đây?”

Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới lần thứ 15 đã đi vào lịch sử với hơn hai triệu người trẻ từ 160 quốc gia trên thế giới đổ về Roma để nghe Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II lặp đi lặp lại câu hỏi với các bạn: “Tại sao các con đến đây?” Và sau đó các bạn trẻ thế giới nghe ngài trao cho sứ điệp loan báo Tin Mừng. ĐGH thách thức người trẻ hãy đem Tin Mừng vào các phố xá của thiên niên kỷ thứ ba tại mỗi quốc gia trên thế giới. Ngài bảo giới trẻ: 'Các con đừng sợ phải gánh lấy các trách nhiệm. Giáo hội cần đến các con. Giáo hoàng cần đến các con. Trách vụ thật nặng nề và cao cả, nhưng các con đừng quên khi Thiên Chúa mời gọi các con, Ngài không quên ban xuống cho các con sức mạnh cần thiết để các con hoàn thành.'”

Những lời huấn từ của Đức Giáo Hoàng nói với các bạn trẻ thế giới không phải chỉ tại hiện trường Roma với hơn hai triệu người trẻ, nhưng còn quan trọng hơn với hàng chục triệu người trẻ khác nơi hiện trường Mạng Lưới Toàn Cầu, cũng như với chng ta hôm nay, chính là những lời Chúa Kitô đã nói với các môn đệ của Ngài khi xưa, và ngày nay, qua Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II, những lời mời gọi của Ngài vẫn còn văng vẳng trong tâm hồn chúng ta: “Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dậy bảo họ tuân giữa những điều Thầy đã truyền cho anh em. Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28:19-20).

Giáo hội trên mạng lưới toàn cầu
Chưa bao giờ mạng lưới toàn cầu tỏ ra nhanh chóng và hữu hiệu trong Giáo hội bằng Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới vừa qua. Ngồi ngay tại bất cứ một căn phòng nhỏ bé nào trên thế giới, chỉ cần một chiếc máy điện toán nhỏ bé với một con chuột còn nhỏ bé hơn nữa, chúng ta có thể tham dự mọi diễn tiến của Đại Hội cũng như đón nghe được những lời huấn từ của Vị Cha Chung. Chỉ qua một đêm, sáng hôm sau qua báo chí, qua các đài phát thanh, qua các đài truyền hình và qua máy điện toán, chúng ta được nghe, được thấy những hình ảnh, những lời nói, những bài tường thuật, những bài diễn từ bằng tiếng Việt về Đại Hội, vang vọng đến tâm hồn chúng ta. Ngay tối thứ hai sau Đại Hội, trong Chương trình Phát thanh Giờ Hồng Ân, chúng tôi đã có bài tường thuật về Đại Hội rồi, nhờ gia trang (home page) của VietCatholic News. Thật mau chóng, thật kỳ diệu. Chúng ta đang sống trong một thời đại mới, thời đại của tin học (information age).

Ngay sau tuần lễ Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới, tình cờ ghé qua một tiệm sách, tôi nhìn thấy cuốn sách đập vào mắt với hàng chữ nổi bật: “The Internet Church” của Walter P. Wilson. Tôi cầm lấy quyển sách và đọc tiếp những hàng chữ phía trên: New rules for ministry in the age of THE INTERNET CHURCH (những quy tắc mới cho mục vụ trong thời đại Giáo Hội Mạng Lưới). Và phía dưới là hàng chữ tiếp tục: the local church can't be just local any more (nhà thờ địa phương không còn là địa phương nữa). Thật tò mò, tôi mua cuốn sách đem về nhà và say sưa đọc hết cuốn sách. Tôi cảm nhận được sự thôi thúc tóm lược cuốn sách này giới thiệu đến quý độc giả.

Trong lời mở đầu cuốn sách, tác giả Wilson đưa ra nhận định: “Có những biến cố như thác nước chảy đã định hình lịch sử nhân loại: sự Sa Ngã của nguyên tổ, nạn Đại Hồng Thủy, việc Chúa Giêsu bị đóng đinh và sống lại, Ngày Lễ Hiện Xuống…, tất cả đều được điều động do bàn tay nhạc trưởng của Thiên Chúa. Ngày nay chúng ta đang sống một trong những biến cố lịch sử làm thay đổi cuộc đời, cũng do bàn tay nhạc trưởng của Thiên Chúa điều khiển, đó là thời điểm của Mạng Lưới. Từ đây trở đi, tất cả mọi sự việc không còn như cũ nữa” (Walter P. Wilson, The Internet Church, World Publishing, 2000, tr. xi).

Hiện nay (năm 2001) đã có 150 triệu người lên mạng lưới có nghĩa là cứ 40 người đã có một người xử dụng mạng lưới. Và chỉ một vài năm nữa, con số này sẽ tăng lên một tỉ, có nghĩa là cứ 6 người sẽ có một người hòa mình vào mạng lưới toàn cầu. Khả năng hoạt động của cuộc sống không còn nằm trong phạm vi của địa phương nữa, nhưng nằm trong kích thước toàn cầu. Một tín thư (e-mail) gửi đi tại một căn phòng nhỏ bé ở California, chỉ qua một cái nhấn con chuột (mouse click), tất cả bạn bè khắp năm châu đều nhận được ngay và chẳng phải tốn phí một đồng bạc nào.

Tuyệt vời chưa! Mạng Lưới Toàn Cầu là một tiến trình nối kết hàng tỉ người lại với nhau và chẳng cần phải xin phép một chính quyền nào cả. Với viễn ảnh của Silicon Valley, người ta có quyền suy nghĩ kỹ thuật đang thay đổi dòng lịch sử nhân loại. Nhưng với tầm nhìn của người Kitô hữu, chúng ta nhìn nhận ra Thiên Chúa vẫn đang vận dụng lịch sử và chúng ta cần dành hết chú tâm vào các dụng cụ Chúa đang ban xuống cho chúng ta. Không nghi ngờ gì Ngài muốn chúng ta tận dụng những phương tiện này để loan truyền Lời Ngài.

Theo Wilson, đứng trước kỹ thuật tân kỳ của Mạng Lưới, người ta có hai phản ứng trái ngược nhau: hoặc sống chối bỏ và không cần quan tâm tới, hoặc hăm hở tận dụng để sáng tạo những thành đạt rực rỡ mới. Giáo Hội cũng đứng trước những chọn lựa ấy và cũng phải đối diện với những hậu quả thật to lớn. Nói thế không có nghĩa là nếu không xử dụng phương pháp truyền thông tân kỳ này, Giáo hội sẽ suy sụp, nhưng mang ý nghĩa nếu Giáo Hội không mau chóng tiến vào lãnh vực truyền thông hoàn vũ này, Thiên Chúa có thể sẽ khai phóng cho Giáo Hội khác vận dụng thay thế chúng ta.

Đứng trước lời mời gọi
Mỗi một thời đại Thiên Chúa mời gọi con người theo một cách thức khác nhau, một phương pháp khác nhau để diễn đạt Lời Ngài cho nhân loại. Đọc lại các sách như Khởi Nguyên, Xuất Hành, chúng ta nhìn Thấy Thiên Chúa như trực tiếp can dự vào các công việc, các biến cố lịch sử.

Trường hợp Chúa gọi ông Môsê đứng lên dẫn dắt dân Chúa ra khỏi đất Ai Cập và tiến về miền Đất Hứa, ông Môsê viện ra đủ lý lẽ để từ chối, nhưng Chúa bảo ông cứ việc lên đường vì Ngài hứa Ngài luôn ở trong ông, luôn đi bên ông để điều khiển: “Ta sẽ ở với ngươi” (Xh 3:12). Ngày nay Ngài cũng gọi từng người chúng ta và chúng ta cũng tìm cách thoái thác. Và Ngài vẫn đốc thúc chúng ta tiến lên, vì ngày nay Ngài ở trong chúng ta bằng Thánh Thần của Ngài. Ngài sẽõ cung ứng tài năng và phương tiện cho chúng ta. Thế giới ngày nay đang đói khát tâm linh và Ngài đang ban cho chúng ta dụng vụ trong tầm tay là mạng lưới toàn cầu để thỏa đáng những khát khao, những mong đợi tình yêu của Ngài cần được truyền đạt tới.

Đến lượt Phaolô, Ngài đánh ngã ngựa trên đường Đamascô và sau đó Ngài sai đi rao giảng Tin Mừng cho các dân ngoại bang. Lúc đầu Phaolô cũng ngỡ ngàng, nhưng sau đó Ngài biến đổi con người Phaolô hoàn toàn. Từ đây Phaolô mau chóng nắm lấy mọi cơ hội đi rao truyền Lời Chúa. Phaolô tìm đến bất cứ người nào, bất cứ nơi nào và không quản ngại bất cứ một gian lao, một thách đố nào, miễn sao Tin Mừng cứu độ của Chúa Giêsu được rao truyền.

Ngày nay Ngài cũng đang mời gọi chúng ta tiếp tục công cuộc loan báo Tin Mừng của Ngài cho thời đại hôm nay. Ngài mang đến cho chúng ta những phương tiện mới, những vận hội mới với viễn ảnh của Ngài, với kế hoạch của Ngài. Ngài không khơi nguồn những kỹ thuật truyền thông hiện đại này để Giáo Hội của Ngài đứng bàng quang bên ngoài không quan tâm tới, không nắm bắt cơ hội. Ngài đã cho lan tỏa các mắt lưới cá nhân có khả năng liên kết hàng tỉ người trên trái đất thành một mạng lưới toàn cầu, hẳn Ngài phải nhắm tới một chính nghĩa nào chư? Ngài vẫn hoạt động cung ứng cho Giáo hội của Ngài một diễn đàn truyền thông toàn cầu. Như Phaolô, chúng ta phải nắm lấy cơ hội và tận dụng thời cơ.

Từng chiếc máy điện toán, từng hệ thống truyền tin đều có thể khơi nguồn cho Lời Thiên Chúa tràn ngập thế giới. Với Mạng Lưới Toàn Cầu, Đại Lệnh Truyền của Ngài được thi hành trọn vẹn nhất: “Tin Mừng này về Vương Quốc sẽ được loan báo trên khắp thế giới, để làm chứng cho tất cả các dân ngoại được biết” (Mt 24:14). Từ xưa tới nay, có việc loan báo hoặc làm chứng tá cho Tin Mừng nào mang tính chất hoàn vũ và mau chóng hơn mạng Lưới Toàn Cầu như hiện nay? Mọi người và mọi dân tộc trên khắp thế giới đều có thể nghe được, nhìn thấy Lời Ngài vào cùng một lúc như nhau trên Mạng Lưới Toàn Cầu. Mạng Lưới Toàn Cầu đang trong tầm tay chúng ta bây giờ và lịch sử thế giới có thể bước những bước hia bẩy dặm. Ngài đã sẵn sàng ủy thác cho chúng ta trong Giáo hội của Ngài phải nắm bắt lấy trách vụ chia sẻ Tin Mừng của Ngài cho người khác. Đó là việc làm, là trách vụ của mỗi chúng ta phải tuân hành Đại Lệnh Truyền của Ngài, nghĩa là phải nắm bắt lấy các dụng cụ trong tay và tiếp tục công việc loan báo Tin Mừng của Ngài.

Thánh Phaolô, khi được Chúa sai đi, thánh nhân không thắc mắc gì với Chúa, không phân tách lợi hại, cũng chẳng xây đắp hàng rào cản vì cho rằng mình thiếu khả năng, thiếu phương tiện, thiếu sức khỏe... Chúng ta cũng thế, chúng ta đang được Chúa mời gọi bước xuống con thuyền truyền thông mang kích thước hoàn vũ, băng qua mọi biên cương, mọi thời gian. Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên 21 với lề lối vận hành của thế kỷ 21, nếu không, thời gian và thời thế sẽ đè bẹp chúng ta. Con thuyền của chúng ta phải gối đầu ngọn sóng ra khơi chứ không thể cứ lởn vởn mãi bên bờ đại dương. Thế giới đang chìm ngập trong bóng tối tâm linh và chúng ta đang cầm ánh sáng trong tay. Ánh sáng ấy là chính Chúa đang sống động trong chúng ta, là Lời của Ngài đang soi dẫn chúng ta, thế thì chúng ta cần phải mang ánh sáng ấy lên đường chiếu soi giữa trần thế hôm nay.

Mạng Lưới đang thay đổi thế giới từ kinh tế, xã hội, giáo dục đến chính trị, trong lúc Thiên Chúa vẫn đang vận hành lịch sử nhân loại, như vậy chúng ta đã nhìn ra dấu chỉ của Ngài chưa, đã nghe thấy tiếng Ngài gọi chưa? Thời điểm này Ngài đang đến gõ cửa từng nhà chúng ta và chúng ta có ra mở cửa cho Ngài không? Chúng ta không thể bỏ lỡ cơ hội được. Chúng ta là chứng tá của Ngài giữa thời đại này, giữa thế hệ này để làm thế nào mọi người nhận ra được Ngài đang vận hành lịch sử nhân loại bằng bàn tay uy lực của Ngài.

Ngài đã ủy thác cho Giáo Hội của Ngài như một lợi khí được tuyển chọn thi hành Đại Lệnh Truyền của Ngài. Như vậy Giáo Hội của Ngài không chỉ nhìn Mạng Lưới như một kỹ thuật nữa, nhưng như một vận hành của Thiên Chúa đem Tin Mừng của Ngài đến mọi con cái của Ngài trên trái đất này. Thật là một thời điểm hứng khởi cho mọi Kitô hữu bước theo tiếng gọi của Ngài. Như vậy chúng ta còn chần chừ gì nữa không bước xuống thuyền với Ngài đi thả lưới, Mạng Lưới Toàn Cầu hôm nay.

Catholic Common Ground Initiative

Hoàng Quý

Lts. Bài báo này tác giả đã đăng trong Nguyệt San Diễn Đàn Giáo Dân số 5, tuy nhiên nhận thấy bài báo này vẫn thích hợp với hoàn cảnh hiện nay hơn bao giờ hết, nhất là giữa lúc Giáo Kỳ đang sống trong cơn khủng hoảng niềm tin sau những đại hoạ của lạm dụng tình dục và bao che, trong khi Giáo Hội Việt Nam đang bước vào những giao động lãnh đạo và đạo đức. Chúng tôi xin đăng lại ở đây cống hiến bạn đọc.

Nhìn vào Giáo Hội Công Giáo Hoa Kỳ

Ngày 12-8-1996 Cố Hồng Y Joseph Bernardin, một vị Hồng Y sáng giá vào bậc nhất của Giáo Hội Hoa Kỳ và hơn hai mươi nhân vật lừng danh trong Giáo Hội Hoa Kỳ, trong đó có cả ĐHY Mahony của Los Angeles, đã loan báo với báo chí một bản Công Bố mục vụ quan trọng và thành lập cơ sở mang tên Dự Án Khu Đất Đứng Chung Công Giáo (Catholic Common Ground Project) và sau đó đổi thành Sáng Kiến Khu Đất Đứng Chung Công Giáo (Catholic Common Ground Initiative). Sau khi bản công bố được tung ra, phản ứng thật thần kỳ. Bản công bố mau lẹ lan truyền trong cả Giáo hội hoàn vũ. Chỉ trong hai tháng đã tung ra khoảûng ba tới bốn trăm ngàn ấn bản. Hầu như các nhật báo và tạp chí đều đăng tải bản công bố quan trọng này. Hàng chục ngàn người lấy xuống từ mạng lưới. Bản công bố tức khắc được dịch ra tiếng Tây Ban Nha, tiếng Đức và được chuyền đi giữa các nhà lãnh đậo tôn giáo tại Thuỵ Sĩ, Đức, Áo. Các đài truyền thanh và truyền hình loan báo như một tin thuộc loại nóng bỏng của thế giới. Chỉ trong một thời gian ngắn, hàng trăm người viết thư chúc mừng ĐHY Bernardin và National Pastoral Life Center (Trung Tâm Đời Sống Mục Vụ Quốc Gia).

Lý do bản công bố thu hút được sức chú ý rộng lớn như vậy chính vì đã đưa ra những vấn đề còn đang vòng đàm luận trong giáo hội, vì đã mạnh bạo kêu gọi giáo hội đối thoại về những vấn đề gai góc. Và như vậy, chắc chắn gặp những phê bình công khai lên án do bốn Hồng Y thân hữu của Cố Hồng y Bernardin chống lại bản công bố và chống tổ chức Initiative. Quả thực bản công bố đã làm rúng động công luận. Nhiều người phấn khởi, trong lúc một thiểu số lại lo sợ.

Bước vào thiên niên kỷ mới, chúng ta cần thiết định lại các mối quan tâm của chúng ta vào các thời điểm mới, hoàn cảnh mới, chứ không chỉ đơn thuần nơi những thách đố của lối sống niềm tin thủ cựu. Hơn bao giờ hết, chúng ta cần phải nhận thức rằng Chúa Kitô đã đi vào trần giới với Tin Mừng của Ngài, thì giờ đây Tin Mừng của Ngài vẫn tiếp tục đem đến ý nghĩa cho các hoàn cảnh của thời đại hôm nay và sứ mệnh của Ngài cho thế giới.

Bài quan điểm này chúng tôi dựa theo Đức Ông Philip J. Murnion mở đầu phần giới thiệu Bản Công Bố bằng cách đưa ra vấn đề: “Phải chăng Giáo hội Công Giáo Hiệp Chủng Quốc bước vào thiên niên kỷ mới như một giáo hội hứa hẹn không, khi được tăng trưởng bằng đức tin sống động của các thế hệ mới vươn dậy và có khả năng trở thành sức mạnh làm dậy men nền văn hóa của chúng ta?”

Đặt vấn đề như thế, tác giả bài viết khai mở cho bản công bố chung: “Được mời gọi làm người Công giáo: Giáo hội đang trong Thời điểm Lâm nguy.” (Called to Be Catholic: Church in the Time of Peril). Tác giả Murnion phân tách bản công bố này thật rõ ràng khi nhìn ra
đối tượng: Giáo hội Công giáo Hiệp Chủng Quốc
Hy vọng: Giáo hội cần trở thành sức mạnh làm dậy men nền văn hóa của chúng ta
Điều kiện: đức tin sống động của các thế hệ mới.
Như vậy Giáo hội trở thành như một lợi khí của Nước Chúa hiện diện giữa trần gian, chứ không còn phải là mộït cộng đồng chỉ cần đến lòng thương xót và ủi an, nhưng chính yếu cho Cộng đồng Kitô giáo là phải quan tâm đến bản công bố kể trên.

Philip J. Murnion tiếp tục đặt ra cho chúng ta những câu hỏi cần suy tư: Điều gì đang cản trở giáo hội không hoàn thành được sứ mệnh của mình? Muốn thi hành được sứ mệnh của giáo hội, chúng ta cần phải làm gì? Lời công bố “Được mời gọi làm người Công giáo: Giáo hội đang trong Thời đại Lâm nguy”, được coi như chủ đề của bài viết này, khơi động cho chúng ta nhìn ra một số những khuynh hướng đầy khó khăn đang gây nhiều sóng gió cho Giáo hội: tệ nạn phân hóa trong hàng ngũ lãnh đạo; những bật rễ hoặc lẫn lộn niềm tin nơi các tín hữu, nhất là giới trẻ; những hoài nghi về căn tính của mình nơi các cơ sở Công giáo. Giữa những khó khăn chồng chất này, nạn phân hóa cần được đặc biệt chú tâm, một nạn phân hóa làm “dập tắt các cuộc thảo luận và gây què quặt cho công việc lãnh đạo giáo hội.”; Từ suy yếu lãnh đạo, các giáo hội địa phương thiếu thốn các dấn thân mục vụ.

Như vậy điều gì cần thiết để uốn nắn lại các hoàn cảnh và tăng cường sức mạnh giúp giáo hội hoàn thành được sứ mệnh của mình? “Người Công giáo Hoa Kỳ cần phải tái lập lại các điều kiện để từ những khác biệt, chúng ta phải tích cực xây đắùp nên một khu đất chung đặt niềm tin vào Chúa Giêsu Kitô như một nền móng vững chắc, được đánh dấu khả tín bằng truyền thống Công giáo sống động và được điều hướng bằng tinh thần canh tân hòa nhã, đối thoại, quảng đại và biết tham vấn một cách rộng rãi và nghiêm chỉnh.”

Vừa rồi là chương trình do bản công bố đề nghị: một cố công của giới Công giáo thực sự cam kết dấn thân cho Chúa và thể hiện tinh thần trách nhiệm với Giáo hội, đi theo mục tiêu hoàn toàn mục vụ là tăng cường sức mạnh giúp Giáo hội hoàn thành sứ mệnh trong thiên niên kỷ mới.

Nhìn về Giáo Hội Công Giáo Việt Nam

Như một thiên ân, cuốn sách của Đ/Ô Philip J. Murnion đến với chúng ta đúng lúc khi Giáo Hội Việt Nam đang đứng trước những vấn đề gai góc tương tự của Hoa Kỳ: tình trạng phân hóa, thiếu lãnh đạo, thiếu đào tạo, thiếu các mục vụ quy mô, cũng như thiếu các chiến dịch cầu nguyện. Phần đông người ta chỉ nhìn các sinh hoạt bề ngoài, với những rước sách tưng bừng, những thánh lễ đông đảo để tự mãn với các mục vụ của mình, trong lúc những vấn đề gai góc đang nổi dậy cộm trong Giáo hội lại được cố tình che đậy hoặc làm ngơ.

Thực vậy, nhìn vào chiều sâu kín đáo và thầm lặng trong giáo hội, những đợt sóng ngầm đang cuồn cuộn nổi lên, điển hình “Vụ Cha Lý” đang gây ra những chia rẽ trầm trọng giữa giáo sĩ và giáo dân, giữa giáo sĩ và giáo sĩ. Với thời đại tin học, truyền thông mau lẹ và lan rộng khắp hang cùng ngõ hẻm trên toàn thế giới, các mục tử không thể bịt miệng con chiên được nữa. Là mục tử, tức là người chăn dắt, người hướng đạo, giữ im lặng hoàn toàn và thiếu hướng dẫn mục vụ, là một điều nghịch lý, cũng như tắc trách.

Phải nhìn nhận người giáo dân Việt Nam rất ngoan ngoãn với các chủ chiên, nhưng tới một mức độ nào đó, con cái không chịu đựng được nữa và bộc lộ ra những lời cay đắng, thế là bị kết tội “chống cha, chống Chúa, chống giáo hội.”

Gần đây nhất, VietCatholic News, một cơ quan truyền thông do một giáo sĩ lấy danh nghĩa Công giáo (Catholic), đã tung ra bản tin gây sóng gió và “ẩu đả” (giữa hai ông NPL và TG) trong giới truyền thông và trí thức Công giáo như một quả bom thối: “... Các vị cũng trình bầy cho Đức Cha (Nguyễn Văn Hòa) nghe về sinh hoạt Cộng Đồng Công Giáo Hải Ngoại và tại hải ngoại cũng có trào lưu một số ít phần tử rất ít đạo đức chủ quan ăn không ngồi rồi chỉ tay năm ngón phê phán các Tu Sĩ Việt Nam.”

Từ trái bom này, linh mục Giám đốc bị giới truyền thông khai thác tận tình về đời tư và nhiều người đặt vấn đề phẩm chất đạo đức của vị giám đốc này, coi mình như nắm trong tay cơ quan thông tấn xã của Giáo hội Công giáo Việt Nam!

Từ những bất đồng quan điểm, có thể xuất phát từ những luận cứ nghiêm chỉnh hoặc những lợi lộc hoặc tham vọng nằm đàng sau, thay vì tiến ra tiền tuyến chiến đấu dành tự do tôn giáo cho Việt Nam, hàng ngũ Công giáo lại quay ra “chống” nhau, trong khi đó, các giới chức lãnh đạo lại giữ thái độ hoàn toàn im lặng trước cảnh “huynh đệ tương tàn” và cảnh một chiến binh của mình (Lm. Lý) bị tòa án địch quân xử án bất công và ngang ngược.

Vấn đề gai góc thứ hai chúng tôi đưa ra ở đây chính là hàng năm, phẩm và lượng của người tín hữu Việt Nam, đặc biệt giới trẻ, tăng hay giảm? Số tín hữu tân tòng tăng thêm có bù đắp được số các tín hữu bỏ đi lễ và xa rời các sinh hoạt trong cộng đoàn không? Ngay chính chúng ta đây, chưa chắc chúng ta nắm vững được con cái chúng ta có tham dự các thánh lễ và các bí tích đều đặn không, đấy là chưa nói tới việc chúng có nếp sống cầu nguyện thân thiết với Chúa và tham gia các công tác tông đồ, truyền giáo? Khi mà từ hải ngoại cũng như trong nước, người ta đo mức độ thành công mục vụ bằng thước đo quyên góp được nhiều đôla, và làm việc gì cũng cần phải quyên góp đôla trước đã, thì quả thực đồng đôla đang trở thành chúa còn cao cấp hơn chính cả Thiên Chúa nữa. Thảo nào các tín hữu Việt Nam đã và đang chứng kiến những cảnh tượng phản chứng Tin Mừng, như trường hợp có vị chủ chiên đi ngoại quốc quyên góp tiền xây giếng cho dân nghèo, nhưng thực chất lại về sắm xe hơi sang trọng, hoặc gửi ngân hàng kiếm lời!

Đi tìm một vùng đất đứng chung cho Giáo hội Việt Nam

Thực tế còn nhiều bi đát khác nữa. Ở đây chúng tôi không làm công việc bới lông tìm vết để than van, trách móc, hoặc nói cho hả giận, nhưng chính yếu chúng tôi muốn phơi bầy một số vấn đề gai góc, để từ đó chúng ta noi gương Giáo hội Hoa Kỳ đi tìm một vùng đất chung, một mẫu số chung, cho mọi người đều có thể cùng đứng với nhau để kiến tạo được những công trình chung ích lợi cho các tâm hồn và cho đất nước, thay vì từ trước cho tới nay cứ đi tìm những sơ hở, những yếu kém của nhau để bôi nhọ nhau, đè bẹp nhau, lấn lướt nhau, áp đảo nhau.

Bài du ca“Không phải là lúc” của Nguyễn Đức Quang lại day dứt tâm tư chúng ta:

“Không phải là lúc cứ ngồi đặt vấn đề nữa rồi, phải dùng bàn tay mà làm cho tươi mới. Hàng chục năm qua ta ngồi ngó nhau nghi ngờ nhau, khích bác nhau cho cay cho sâu cho thật đau. Không phải là lúc ta ngồi mà cãi suông, không tin nơi nhau thế ta định nhờ ai dắt đầu. Thế giới ngày nay không còn ma quái, thần tượng tàn rồi, còn anh với tôi, chúng ta đi tới bằng cái tầm thường thôi. Làm việc đi không lo khen chê, làm việc đi hãy say và mê, cứ bắt tay gan lì chúng ta giải quyết. Mình chậm chân đi sau người ta, còn ngồi đây nghĩ lo viển vông, thắc mắc ngại ngùng biết lúc nào mới làm xong.”

Tìm về dòng sông Giôđanô sám hối

Người trẻ Nguyễn Đức Quang trong thập niên 1960 trong sáng và cao đẹp thế đó!
Phải chăng trái tim chúng ta không còn rung động nổi trước những lời ca xoáy động này? Nhìn vào gương ĐGH Gioan Phaolô II, một ông già 80 tuổi hợp thời hơn ai hết và còn đi trước thời thế nữa, khi kêu gọi mọi người hãy tìm về nhận biết lỗi lầm của mình và sám hối. Ngài đã đi đến từng quốc gia quỳ xuống xin tha thứ cho những lỗi lầm của các cái Giáo hội trong lịch sử. Ngài triệt để thực hiện Tin Mừng của Chúa Kitô: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” - “Hãy cầu nguyện để khỏi sa chước cám dỗ.”

Như vậy sám hối trở thành điều kiện tiên quyết cho việc canh tân, việc đổi mới chính mình cũng như trong Giáo Hội. Đề cao mình, giữ thể diện cho mình quá hoặc ôm ấp tự ái của mình, đến nỗi không còn biết kiểm thảo chính mình, không phục thiện trước lời xây dựng của người khác, và khăng khăng bảo thủ những cố tật của mình, chắc chắn chúng ta còn đứng xa Tin Mừng của Chúa Kitô, và lạc hậu trước con đường tiến bộ của thời đại. Dutch Sheets trong cuốn Praying for America đưa ra một hình ảnh thật biểu tượng. Ông sánh ví chúng ta như đang đi trên con tầu Titanic ngàn đời kiên cố và chúng ta vui chơi ăn uống trên boong tầu hoặc trong các phòng yến tiệc, trong lúc con tầu đang chìm dần mà chúng ta không hay biết.

Tác giả cuốn sách mới nhất này sau biến cố 11-9-2001 vừa qua, cũng đưa chúng ta đi tới quan sát hình ảnh dân Israel bạc nhược, thiếu chính nghĩa, hàng ngày kéo ra đỉnh đồi chứng kiến tên khổng lồ Gôliat đứng dưới thung lũng nguyền rủa Dân Chúa là dân hèn nhát và họ kỳ vọng tên này chửi rủa cho đã, mỏi miệng rồi sẽ bỏ ra đi và tha chết cho họ.

Quả thực Satan, tên lãnh Chúa của chủ nghĩa duy vật vô thần và duy vật hưởng thụ chính là tên Gôliat sẽ không bao giờ bỏ cuộc cả, cho tới khi Giáo Hội của Chúa tìm được những chàng tí hon Đavít đầy sủng lực, với đời sống cầu nguyện, ca ngợi và tận hiệp với Chúa, dám đứng dậy bước ra chiến trường thách thức Gôliat bằng một niềm tin sắt đá nơi Thiên Chúa, chắc chắn Giáo Hội và đất nước chúng ta mới đánh bại được tên khổng lồ Cộng Sản: "Mày mang gươm, mang giáo, cầm lao mà đến với tao. Còn tao, tao đến với mày nhân danh ĐỨC CHÚA các đạo binh là Thiên Chúa các hàng ngũ Ít-ra-en mà mày thách thức.46 Ngay hôm nay ĐỨC CHÚA sẽ nộp mày vào tay tao, tao sẽ hạ mày và làm cho đầu mày lìa khỏi thân. Ngay hôm nay tao sẽ đem xác chết của quân đội Phi-li-tinh làm mồi cho chim trời và dã thú. Toàn cõi đất sẽ biết rằng có một Thiên Chúa che chở Ít-ra-en,47 và toàn thể đại hội này sẽ biết rằng không phải nhờ gươm, nhờ giáo mà ĐỨC CHÚA ban chiến thắng, vì chiến đấu là việc của ĐỨC CHÚA và Người sẽ trao chúng mày vào tay chúng tao! " (1Sm 17:45-47)

Ở đây, hôm nay chúng ta hãy nghe thêm lời Thiên Chúa phán bảo chúng ta như đã phán dậy dân Israel trong Sách Thánh Gioen (Joel): “Nhưng ngay cả lúc này, các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay khóc lóc và thống thiết than van. Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng với Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giầu tình thương.” (Gioen 2: 12-14).

Và quả thực các thầy tư tế đã đáp lại lời Ngài với lời cầu xin thành tín: “Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương xót Dân Ngài! Xin đừng để gia nghiệp của Ngài phải nhục nhã và nên trò cười cho dân ngoại! Chẳng lẽ các dân ngoại được cớ mà nói: 'Thiên Chúa của chúng ở đâu rồi?'" (Gioen 12: 17).

Tập trung vào Đức Kitô

Thật mâu thuẫn và bi kịch khi nhiều tín hữu, kể cả có một số chức sắc cao cấp trong Giáo Hội lúc nào cũng đề cao, cũng nhân danh Đức Kitô để rao giảng Tin Mừng và khuyên nhủ mọi người, nhưng trong thực tế người ta lại đề cao cá nhân, lại lo thu vén tiền bạc, địa vị, quyền hành, và danh vọng để tập trung vào mình, vào tập thể mình thay vì quy hướng và tập trung tất cả tâm hồn, thể xác và danh giá cho chính nghĩa là Đức Kitô.

Câu chuyện cậu bé Đavít đánh thắng tên khổng lồ Goliat khẳng định cậu đã chiến thắng bằng chính sức mạnh là Thiên Chúa, vì suốt các ngày sống của cậu, cậu đều tập trung vào việc ca ngợi và tận hiệp với Ngài. Thiên Chúa trở thành chính nghĩa cho cuộc sống và cuộc chiến đấu của cậu. Như vậy, tất cả những nhân vật lẫy lừng trong Thánh Kinh, từ Môsê, Abraham, cho tới Thánh Phaolô, cũng như ngày nay Mẹ Têrêsa Calcutta, ĐGH Gioan Phaolô II... tất cả đều đứng chung với nhau trong một khu đất chung là Thiên Chúa, thế thì chúng ta còn có thể đứng ngoài khu đất chung này được không? Không thể đứng chung trong khu đất chung này được khi chúng ta còn mang nặng đầu óc kỳ thị, phe phái, tranh dành hoặc đè bẹp nhau. Và nơi đây chúng tôi trông mong mọi người trong Giáo Hội Việt Nam cùng noi gương Giáo Hội Hoa Kỳ lên đường tìm về khu đất đứng chung này:

“Người Công giáo Hoa Kỳ cần phải tái lập lại các điều kiện để từ những khác biệt, chúng ta phải tích cực xây đắùp nên một khu đất chung đặt niềm tin vào Chúa Giêsu Kitô như một nền móng vững chắc, được đánh dấu khả tín bằng truyền thống Công giáo sống động và được điều hướng bằng tinh thần canh tân hòa nhã, đối thoại, quảng đại và biết tham vấn một cách rộng rãi và nghiêm chỉnh.”

Kết luận

Chúng tôi xin mượn lời hùng biện của Patrick Henry được đăng trong cuốn Praying for America, để mời gọi chúng ta cùng nhau tìm về khu đất đứng chung và cùng nhau chiến đấu cho chính nghĩa Giêsu và Đất Nước chúng ta:


“Nếu chúng ta không muốn bỏ rơi công cuộc chiến đấu cao cả mà chúng ta đã từ lâu dấn thân, cũng như chúng ta đã từng thề hứa không bao giờ bỏ cuộc cho tới khi đạt được mục tiêu - chúng ta phải chiến đấu! Lời mời gọi chúng ta hãy trang bị khí giới (khí giới linh thiêng) và quy hướng về Chúa, phải thu hút chúng ta! Người ta có thể khích động là chúng ta suy yếu và không thể đương đầu được với đối thủ kinh hoàng kia đâu! Như vậy biết đến khi nào chúng ta sẽ vững mạnh hơn? Một tuần, một tháng, một năm nữa sao? Chúng ta có thể tập hợp gây thành sức mạnh bằng thái độ sống buông xuôi và bất động sao?

Chúng ta có thể nắm bắt được các phương tiện phản kháng hữu hiệu bằng kiểu nằm chờ sung rụng và ôm ấp giấc mơ hy vọng, trong lúc kẻ thù chúng ta càng ngày càng trói tay, trói chân chúng ta? Không, chúng ta không suy yếu nếu chúng ta biết tận dụng những phương cách Thiên Chúa đã đặt trong tay chúng ta để biến thành sức mạnh. Chúng ta có Thiên Chúa cao cả đang cầm nắm vận mệnh các quốc gia. Cuộc chiến này không phải dành cho những người cầu an, nhưng cho những ai tỉnh thức, chủ động và can trường.

Cuộc chiến không thể trốn tránh được nữa, thế thì hãy gọi nó tới! Thật vô ích né tránh được nó. Các nhà quý phái có thể kêu gào “Hòa bình, hòa bình” - nhưng làm gì có hòa bình. Trận chiến đã thực sự mở màn rồi!"


Đồng hương chúng ta đã đứng ngoài chiến địa! Tại sao chúng ta còn biếng nhác, còn cầu an? Nếu đời sống thực sự quý giá và hòa bình thực sự ngon ngọt, chả lẽ chúng ta lại đổi chác bằng giá của xích xiềng và làm nô dịch sao? Lạy Chúa cao cả, xin hãy cấm cản điều đó đừng xẩy ra!

(Trích Nguyệt san Diễn Đàn Giáo Dân số 5, tr, 9-12 - Đt: (714) 894-5826

Nhìn bài học quá khứ - Định hình cho tương lai

Linh Giao



* Voice Of The Faithful, phải chăng là Tiếng Nói Giáo Dân?

Cách đây khoảng hơn hai tuần, một anh bạn phổ biến trong buổi sinh hoạt nhóm một mẩu tin của tờ Hiệp Thông (của Trung Tâm Công Giáo Việt Nam tại Orange) ra ngày 11-1-04 đề cập về chuyện Tổng Giám Mục tại Atlanta ra lệnh cấm nhóm "Tiếng Nói Giáo Dân" (Voice of the Faithful) ..."không được dùng các nơi hội họp trong phạm vi nhà thờ để hội họp.., vì nhóm VOTF tại Atlanta này vẫn cứ tiếp tục thảo luận các vấn đề mà Đức Giáo Hoàng đã tuyên bố không được tranh luận nữa... như vấn đề truyền chức linh mục cho phụ nữ..."

Chúng tôi chưa cần biết bản tin Hiệp Thông có hậu ý gì không khi dịch không sát nghĩa chữ Faithful là Giáo Dân, thay vì Tín Hữu để ám chỉ đến môt nhóm nào đó? Tuy nhiên chúng tôi thấy mình bị 'oan lây' vì chúng tôi chỉ mới chọn tên Tiếng Nói Giáo Dân cho Mạng Lưới này từ đầu tháng 2 năm 2004. Thế rồi lại một chuyện tình cờ khác xẩy đến khi Gs. Vũ Nhâm, một người bạn từ thời đi tù cải tạo, hiện đang sinh sống tại Boston, bắt liên lạc được với chúng tôi và gửi cho chúng tôi một số bài của nhóm Voice of the Faithful đặt bản doanh tại Boston. (Xin coi bài Voice of the Faithful

* Sứ mạng của Tiếng Nói Giáo Dân

Trước sự trùng hợp ngẫu nhiên với Tiếng Nói Giáo Dân của Hoa Kỳ, một tổ chức mang tầm vóc quốc tế, chúng tôi chỉ là những giáo dân nhỏ bé, tầm thường, tuy nhiên chúng tôi cũng mang những thao thức muốn đóng góp xây dựng Giáo Hội và quê hương. Chúng tôi ý thức mình là những tín hữu của Chúa Kitô, được thừa hưởng gia tài cứu độ của Ngài, sau khi Ngài đã hoàn thành công cuộc loan báo Tin Mừng (thi hành nhiệm vụ ngôn sứ), chịu chết tủi nhục trên thập giá (tư tế) và đã sống lại khải hoàn (vương đế). Thế thì mỗi tín hữu của Ngài cũng đều được Ngài chia sẻ cho ba nhiệm vụ ấy. (Xin coi thêm bài 'Tiếng Nói Giáo Dân, một mục vụ truyền thông' trong mục Quan Điểm). Chúng tôi ý thức ba nhiệm vụ ấy, người tín hữu không phải chờ đợi ai trao cho mình cả hoặc ra lệnh cho mình, nhưng phải nhận lãnh trực tiếp từ nơi Chúa Kitô trong cầu nguyện, trong tận hiệp với Ngài, trong lời sai đi cuối thánh lễ "Ite, misa est" (Thánh lễ đã xong, các con hãy lên đường)!

Gần nửa thế kỷ sau Công Đồng Vaticanô II, người giáo dân vẫn không có tiếng nói, không có cơ sở để thi hành thuận lợi ba nhiệm vụ của mình. Tất cả như chiếc bánh vẽ trên văn kiện để giáo dân ngồi chờ, ngồi đợi may ra đến lượt được cho vào ngồi ăn! Điển hình như Liên Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ có khoảng mười hai ghế trong ban Điều Hành thì có tới mười ghế do các linh mục nắm giữ, một ghế cho nữ tu và một ghế cho giáo dân. Với một cơ cấu như vậy, giáo dân chỉ có đứng cầm lọng thôi!

May mắn thay, từ ba năm qua, một nhóm anh em giáo dân đã đồng tâm ngồi lại với nhau và vất vả lắm mới hình thành và phát triển được tiếng nói độc lập của tầng lớp giáo dân: Nguyệt san Diễn Đàn Giáo Dân. Và lần này, đến lượt chúng ta khai mở thêm Mạng Lưới Tiếng Nói Giáo Dân. Từ cơ sở truyền thông này, chúng ta quan niệm đây như một Mục Vụ Truyền Thông để người giáo dân thi hành nhiệm vụ ngôn sứ của mình. Chúng ta chủ trương đi theo phương pháp hành động của Chúa Giêsu: xem - xét - làm. Đây là phương pháp đào tạo môn đệ của Chúa hữu hiệu nhất và phong trào Công Giáo Tiến Hành đã áp dụng. Nhưng rồi vì vấn đề tranh chấp quyền hành, phong trào này đã tan rã. Đây, chúng ta hãy xem linh mục Flores, Dòng Tên, tóm lược khúc quanh lịch sử này: "Công Giáo Tiến Hành mang ý nghĩa 'người giáo dân chia sẻ việc tông đồ của hàng giáo phẩm' hoặc đây là sự cộng tác, phối hợp tông đồ giữa hàng giáo phẩm và giáo dân. Các phong trào này chính thức được hàng giáo phẩm nhìn nhận và hướng dẫn. Họ đi theo một đường lối tu đức và hoạt động phong phú và hữu hiệu trong môi trường họ sống. Tuy nhiên, những phong trào này đã đưa đến một số tranh chấp giữa hàng giáo sĩ và giáo dân, do đó, qua sự can thiệp của một số giám mục và đức giáo hoàng, hàng giáo sĩ thắng thế. Thế là những cơ may thăng tiến giáo dân bị chận lại hoặc bị hàng giáo phẩm kiểm soát hoặc hạn chế. Có nhiều nơi, các đoàn thể mang danh là Công Giáo Tiến Hành chỉ là những đoàn thể đọc kinh hoặc phục vụ trong thánh đường dưới quyền điều động của linh mục." (Xin xem thêm bài "Rút kinh nghiệm quá khứ..." trong mục Tu Đức & Thần Học).

* Cần khôi phục lại Phương Pháp Hành Động của Tin Mừng : Xem - Xét - Làm?

Trước thực tế phũ phàng kể trên, đã từ lâu tầng lớp giáo dân mất cơ hội thăng tiến và trở lại thời kỳ phong kiến, thay vì Xem - Xét - Làm, thì chỉ còn biết thi hành nhiệm vụ " pay - pray - obey". Điều đáng tiếc là sau khi dẹp bỏ phong trào Công Giáo Tiến Hành Chuyên Biệt này rồi, Giáo Hội đã không thay thế được một Phong trào nào khác đào tạo giáo dân hữu hiệu hơn và đẩy mạnh hoạt động tông đồ giữa môi trường sống và giữa trần thế bằng phong trào này. Từ đây tầng lớp giáo dân hầu như đánh mất vai trò chủ động của mình. Tầng lớp giáo dân không tạo được thế chủ động theo hệ thống hàng dọc cũng như hàng ngang của mình. Tầng lớp giáo dân hầu như cũng chẳng tổ chức được cuộc họp mặt hay một đại hội nào quy mô mang tầm vóc quốc gia hoặc quốc tế. Tất cả đều bị lệ thuộc hàng giáo phẩm. Đã đến thời điểm các giới chức giáo dân phải tích cực và chủ động nghĩ tới việc tự đoàn ngũ hoá chính mình trong Giáo Hội. Chúng ta đã thiếu lãnh đạo từ lâu rồi. Mình không tự tạo lấy, chẳng ai tạo cho mình cả đâu. Thời đại các giới chức chỉ biết mặc 'áo thụng', mũ ni che tai, rồi lên đọc diễn văn và thiếu khả năng hoạt động tông đồ, cần phải tự điều chỉnh và chấm dứt!

Rồi mai đây khi hàng giáo phẩm san sẻ quyền hành cho tầng lớp giáo dân, chúng ta đã sẵn sàng để tiếp nhận và điều hành được không? Điều cần thiết là ngay từ giờ chúng ta hãy trở lại theo học trường đào tạo tông đồ của Chúa Kitô trong Tin Mừng, theo phương pháp Xem - Xét - Làm. Chúng ta sẽ trở lại đề tài này trong một dịp gần đây. Đi bên cạnh phương pháp này, Chúa Kitô còn hướng dẫn chúng ta đi vào phương Kiểm Điểm Đời Sống. Không tự kiểm điểm chính mình và kiểm điểm cách sống cũng như hoạt động cho nhau dưới ánh sáng Tin Mừng, chắc chắn chúng ta sẽ đi trật đường rầy. Tất cả những phương pháp của Tin Mừng này, hầu như chúng ta ít thấy một tổ chức nào, một đoàn thể nào thuộc tầng lớp giáo sĩ cũng như giáo dân áp dụng tới nơi tới chốn. Thảo nào càng ngày chúng ta càng mắc vào nhiều sai sót.

Như vậy, những bài vở hiện nay trên Tiếng Nói Giáo Dân mang nhiều tính chất phơi bầy những tệ trạng, những sai sót trong Giáo Hội, đó là chúng ta đang đi bước đầu của Phương Pháp Tông Đồ nghĩa là Xem (Quan sát). Cũng có một số bài đang bước tới giai đoạn thứ hai là Xét (Phán đoán). Và lác đác cũng có một vài bài đang đưa ra các đề nghị chúng ta phải Làm (Hành động) gì. (Xin xem các bài viết trong mục Tu Đức & Thần Học). Đây là những việc làm nghiêm chỉnh và xây dựng. Như vậy chúng ta không sợ gì có những người quy tội cho chúng ta vạch áo hoặc chống đối hàng giáo phẩm. Chúng ta phải chấp nhận trả giá khi thi hành nhiệm vụ ngôn sứ (xin xem bài Tiếng Nói Giáo Dân trong mục Quan Điểm).

* Mục tiêu tối hậu của Tiếng Nói Giáo Dân

Chúng ta vừa đề cập về sứ mạng ngôn sứ của người tín hữu đi theo vết chân Minh Chủ của mình là Đức Kitô. Có thể nói chúng ta đang đi vào công việc thờ phượng Chúa Cha trong chân lý (Ga 4:23). Chúng ta sẽ lần lượt cùng nhau học hỏi nơi Chúa Giêsu qua bốn sách Tin Mừng và sách Công Vụ theo phương pháp kể trên, trong mục Trường Tông Đồ, không phải chỉ như một kiến thức, nhưng hơn thế, như một việc thờ phượng trong chân lý. Ở đây, chính Chúa Thánh Linh sẽ dậy dỗ chúng ta về Chúa Kitô và đường lối của Ngài, còn những người viết chỉ là những cây viết chì nhỏ dọn đường.

Giờ đây chúng ta đi vào sứ mạng tư tế của người tín hữu. Trong sứ mạng này, chúng ta xử dụng tới cái 'tâm' nhiều hơn, tức là thờ phượng Chúa Cha bằng thần khí: yêu Chúa bằng hết tâm hồn. Giờ đây chúng ta đến với Chúa không phải bằng cái đầu nữa, nhưng bằng trái tim. Chúng ta thờ phượng Chúa bằng con tim tức là bằng cầu nguyện và cao điểm của cầu nguyện, của tế tự chính là Thánh Lễ. (xin xem những bài "Nhận thức mới về Thánh Lễ" trong mục Tài liệu đặc biệt). Chúng ta cũng sẽ lần lượt học các cách thức cầu nguyện trong Cựu Ước, Tân Ước, qua các Thánh cũng như qua các nhà tu đức nổi tiếng của thế kỷ 20 với tiết mục mới: Mạng Lưới Cầu Nguyện. Song song với phần học hỏi kiến thức về cầu nguyện, chúng ta sẽ thực hiện cầu nguyện với nhau ngay trong phần phát thanh (audio). Sức mạnh của chúng ta nằm ở mấu chốt quan yếu này, vì chúng ta được nối kết, được thông hiệp vào nguồn sức mạnh của chính Thiên Chúa. Bước vào cầu nguyện, chính là chúng ta bước vào thế giới của Thánh Thần. Ngài sẽ dẫn dắt chúng ta đi vào cầu nguyện thâm sâu và hiệu quả. Mọi cố công xây dựng, đóng góp, tranh đấu của chúng ta sẽ chỉ là 'xây nhà trên cát' nếu chúng ta thiếu cầu nguyện để xin Chúa chiến đấu cho chúng ta: "Trong trận này, các ngươi không phải chiến đấu, cứ án binh bất động mà xem ĐỨC CHÚA, Đấng ở với các ngươi, sẽ giải thoát các ngươi như thế nào" (2Sb 20:17).

Với sức mạnh của cầu nguyện, của Thần Khí, chúng ta mới có thể theo chân Chúa Giêsu để chiến thắng được các cám dỗ, các lo sợ tai họa, bệnh tật, chiến tranh, các dồn nén tâm lý, các đớn đau tâm hồn, các bất công, các tệ nạn, các ách thống trị... Cùng vác thập giá, cùng chết đi cho chính mình theo chân Chúa Giêsu, chúng ta sẽ cùng được sống lại vinh thắng với Ngài nhờ thần lực của Chúa Thánh Linh. Từ đây Chúa Thánh Linh không còn là một Vị Chúa xa lạ, Vị Chúa bị bỏ quên, nhưng đích thực, Ngài là Vị Chúa dũng mãnh và thiết thân hiện diện trong cuộc sống chúng ta. Được như thế, chúng ta đang thể hiện sứ mạng vương đế của mình.

Thi hành ba sứ mệnh của mình như vừa kể trên, quả thực chúng ta đang thờ phượng Thiên Chúa trong thần khí và chân lý. Thờ phượng Ngài như thế chính là chúng ta mở cửa lòng mời Ngài vào cư ngụ trong chúng ta, để Ngài nuôi dưỡng chúng ta bằng thịt máu Ngài, bằng Thánh Thần của Ngài. Thờ phượng Ngài như thế chính là sống trong bầu không khí thánh thiện, công chính. Thờ phượng Ngài như thế chính là chúng ta đang sống thiên đàng ngay trên trần thế này. Được như thế, chúng ta đang trên đường đạt được mục tiêu tối hậu là làm vinh danh Chúa: Ad Majorem Gloriam Dei. Và như thế, chúng ta đang là những người giáo dân Chúa Cha đi tìm kiếm.

Và đó là một số những định hình cho nền Tu Đức và Thần Học Giáo Dân mà Tiếng Nói Giáo Dân của chúng ta cần phải khai triển và mời gọi mọi người cùng tiến tới.

Mùa Chay 2004